Chúng tôi có dịp tham gia một cuộc tuần tra, kiểm soát xử lý vi phạm giao thông cùng với Tổ công tác của Đội Cảnh sát giao thông Công an huyện Đồng Hỷ tại tuyến đường liên xã Văn Hán – Khe Mo. Chỉ chưa đầy 10 phút, Tổ công tác đã phát hiện và xử lý đến 6 trường hợp vi phạm quy định về không đội mũ bảo hiểm khi điều khiển xe máy. Đa số đối tượng vi phạm là người dân ở 2 xã, khi bị Cảnh sát giao thông xử phạt, mỗi người đều đưa ra những lý do riêng để giải thích cho việc “quên” đội mũ bảo hiểm của mình. Chị Nguyễn Thị Thu Hiền, ở xóm Ao Rôm 1, xã Khe Mo cho biết: Tôi có ý thức được việc không đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy là vi phạm Luật Giao thông đường bộ nhưng do tôi chỉ di chuyển trong xóm với quãng đường ngắn nên đã chủ quan không chấp hành quy định.

Theo quan sát của chúng tôi, khi tổ công tác dừng xe, lập biên bản của người vi phạm Luật Giao thông đường bộ, các cán bộ, chiến sĩ cảnh sát đều phân tích, tuyên truyền để người dân biết được lỗi vi phạm của mình và thấy được tầm quan trọng của việc chấp hành nghiêm các quy định khi tham gia giao thông với mong muốn họ sẽ không tái phạm Luật. Trung tá Phạm Xuân Thắng, Đội phó Đội Cảnh sát giao thông Công an huyện Đồng Hỷ cho biết: Hành động không đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy không chỉ gây mất an toàn cho chính bản thân họ mà còn gây phản cảm, thiếu văn hóa khi tham gia giao thông. Tình trạng này không chỉ diễn ra ở tuyến đường liên xã Khe Mo – Văn Hán mà trên nhiều tuyến đường khác ở huyện Đồng Hỷ, hình ảnh người dân đầu trần điều khiển xe máy không phải là chuyện hiếm gặp. Nhiều người còn có tâm lý đội mũ bảo hiểm chỉ để đối phó với cơ quan chức năng nhiều hơn là bảo vệ cho chính bản thân mình. Thậm chí có trường hợp mang theo mũ bảo hiểm nhưng chỉ treo trên xe, đến khi thấy có lực lượng chức năng mới đội vào. Có một thực tế là tuy lực lượng chức năng tổ chức tuần tra, kiểm soát xử lý vi phạm trật tự giao thông nhưng việc xử lý cũng không dễ dàng, bởi qua điện thoại, người vi phạm sẽ thông báo cho nhau để tìm cách đối phó. Hoặc khi nhìn thấy lực lượng chức năng, họ sẽ điều khiển xe máy chạy vào trong những lối đi tắt, nhiều ngõ ngách gây khó khăn cho việc truy đuổi của tổ công tác.

Thời gian qua, các cơ quan ban ngành từ huyện đến cơ sở đã đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền trong cộng đồng dân cư nhằm nâng cao ý thức chấp hành các quy định của pháp luật khi tham gia giao thông, đặc biệt là việc bắt buộc đội mũ bảo hiểm đối với người điều khiển và ngồi trên xe máy. Đồng thời, tăng cường công tác tuần tra, kiểm soát trên các tuyến đường nhằm kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, tuy nhiên ý thức chấp hành của một bộ phận quần chúng nhân dân chưa cao, chưa chấp hành nghiêm quy định đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông, đặc biệt ở các xã vùng sâu vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Đi thực tế thêm tại một số trục đường chính ở xã Văn Hán và một số địa phương khác như Văn Lăng, Quang Sơn, Hợp Tiến… chúng tôi mới thấy rõ hơn được sự thờ ơ với việc đội mũ bảo hiểm khi điều khiển xe máy của nhiều người dân ở những xã này. Hình ảnh người đi xe máy có đội mũ bảo hiểm lại trở thành hình ảnh hiếm thấy và đa số những người này thường là ở xa đến địa phương hoặc người trong xã có việc cần đi xa mới chấp hành theo đúng quy định. Đa số người vi phạm có ở hầu hết các lứa tuổi, nhiều người nghĩ mình đi trong đường xóm, xã thì không mấy khi có lực lượng chức năng làm nhiệm vụ để phạt lỗi.

Ông Phạm Ngọc Đại, Trưởng Công an xã Văn Hán cho biết: Hiện nay tình trạng người dân không đội mũ bảo hiểm vẫn còn diễn ra ở địa phương. Mặc dù hàng năm, Công an xã đã phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể tích cực đẩy mạnh công tác tuyên truyền để nâng cao nhận thức cho người dân về chấp hành đúng các quy định về trật tự an toàn giao thông, đồng thời xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm không đội mũ bảo hiểm trong các đợt tuần tra, kiểm soát cùng lực lượng chức năng của huyện nhưng việc chuyển biến được nhận thức của người dân vẫn chưa được như mong muốn.

Được biết, hàng năm Công an huyện Đồng Hỷ đều phối hợp tổ chức hàng chục buổi tuyên truyền về Luật Giao thông đường bộ tại các trường học và các địa phương trên địa bàn huyện cho trên 10.000 lượt người. Nội dung tuyên truyền chủ yếu tập trung vào các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về  trật tự an toàn giao thông trên các lĩnh vực đường bộ, đường sắt, và đường thủy nội địa. Những hành vi, nguyên nhân dẫn đến tai nạn giao thông và kết quả đấu tranh, phòng ngừa các loại tội phạm liên quan đến lĩnh vực này. Cung cấp thông tin về các biện pháp xử lý của lực lượng cảnh sát giao thông trong công tác tuần tra kiểm soát, xử lý vi phạm đối với người điều khiển phương tiện giao thông… qua đó nhằm cung cấp cho các giáo viên, học sinh và nhân dân những kiến thức cơ bản cũng như tầm quan trọng của việc tuân thủ các quy tắc, hệ thống biển báo hiệu giao thông đường bộ. Cách dự đoán, phòng tránh nguy hiểm và cách điều khiển các loại phương tiện giao thông sao cho an toàn. Tuy nhiên, ngoài việc tăng cường công tác tuyên truyền, tích cực tuần tra, kiểm soát của lực lượng chức năng thì người tham gia giao thông cũng cần tự nâng cao ý thức, xóa bỏ tư tưởng chủ quan và đối phó để góp phần xây dựng văn hóa giao thông trong cộng đồng, hạn chế thấp nhất những rủi ro cho bản thân khi tai nạn đáng tiếc xảy ra.