Trong 19 tiêu nông thôn mới, đến nay, xã Cây Thị còn 6 tiêu chí chưa đạt, gồm: Cơ sở vật chất văn hóa, môi trường và an toàn vệ sinh thực phẩm, thu nhập, hộ nghèo, nhà ở dân cư, tổ chức sản xuất. Ông Hoàng Duy Nhất, Phó Chủ tịch UBND xã cho biết: Cây Thị là xã đặc biệt khó khăn nên khi được huyện lựa chọn về “đích” nông thôn mới trong năm 2019, chúng tôi rất băn khoăn bởi cuối năm 2018, địa phương còn tới 6 tiêu chí chưa đạt, trong đó, có 2 tiêu chí khó là thu nhập, hộ nghèo. Lúc ấy, thu nhập bình quân đầu người trên địa bàn xã mới đạt 27 triệu đồng/người/năm; hộ nghèo còn 21,97%. Mặc dù vậy, cấp ủy, chính quyền địa phương đã quyết tâm, xây dựng kế hoạch cụ thể để thực hiện từng tiêu chí.

Hỗ trợ nguồn vốn vay là một trong những giải pháp được xã tập trung thực hiện nhằm nâng cao thu nhập cho người dân. Nhờ có nguồn vốn này, nhiều hộ dân đã có điều kiện đầu tư phát triển kinh tế. Bà Dương Thị Hợp, Chủ tịch Hội LHPN xã cho biết: Tính đến nay, dư nợ cho vay đối với các hội viên Hội LHPN xã ở 2 ngân hàng: Nông nghiệp và PTNT, Chính sách xã hội huyện đạt trên 18,5 tỷ đồng với 244 hội viên vay (trong đó, dư nợ cho vay của Ngân hàng Chính sách xã hội huyện là trên 10,7 tỷ đồng với 187 hộ vay; Ngân hàng Nông nghiệp và PTNT huyện là 7,8 tỷ đồng, với 57 hộ vay). Thông qua các nguồn vốn này, nhiều hội viên đã đầu tư phát triển kinh tế. Nhờ đó, nhiều hộ có thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm, như gia đình chị Đào Thị Hậu, xóm Mỹ Hòa (vay vốn mở xưởng cơ khí, thu nhập đạt 150 triệu đồng/năm); Hoàng Thị Giang, cùng xóm Mỹ Hòa (vay vốn đầu tư trồng rừng cho thu nhập 80 triệu đồng/năm)... 

Với tiêu chí hộ nghèo, xã Cây Thị đã giao các tổ chức hội, đoàn thể cùng vào cuộc, có kế hoạch giúp đỡ hộ nghèo là thành viên, hội viên. Theo đó, căn cứ trên từng nội dung của tiêu chí như nghèo do thu nhập thấp hay nghèo do thiếu hụt tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản để có kế hoạch giúp đỡ. Bên cạnh đó, xã còn phối hợp với các phòng, ban của huyện để giới thiệu việc làm cho bà con, nhất là những hộ nghèo, cận nghèo tại các công ty, doanh nghiệp trong và ngoài huyện. Theo thống kê, từ đầu năm đến nay, trên địa bàn xã đã có khoảng 100 lao động đi làm tại các công ty, trong đó có gần 50% lao động thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo.

Để hoàn thành tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa, xã Cây Thị sẽ phải xây dựng mới 4 nhà văn hóa xóm (gồm các xóm: Suối Găng, Mỹ Hòa, Trại Cau, Khe Cạn) và sửa chữa 1 nhà văn hóa ở xóm Kim Cương. Hiện, các xóm đã bắt đầu xây dựng, dự kiến sẽ hoàn thành và đưa vào sử dụng nhà văn hóa cuối năm nay. Anh Triệu Phúc Phượng, Trưởng xóm Khe Cạn cho biết: Nhà văn hóa mới của xóm dự kiến sẽ xây dựng với diện tích khoảng 100m2. Xóm đang thuê đơn vị tư vấn thiết kế, dự toán kinh phí xây dựng, sau đó sẽ họp dân để thống nhất việc đóng góp. Theo kế hoạch, đầu tháng 9 tới sẽ bắt đầu khởi công.

Với 2 tiêu chí còn lại là môi trường và tổ chức sản xuất cũng đang được xã tập trung thực hiện. Với tiêu chí môi trường, vì chưa có nơi tập kết và xử lý rác thải nên giải pháp trước mắt của địa phương là thu gom rác thải rắn vào những bể chứa rác thải đặt dọc tuyến đường trục xã, liên xã và hợp đồng với công ty môi trường của huyện chở đi xử lý. Còn rác thải sinh hoạt, các hộ dân sẽ xử lý bằng hình thức đào hố để chôn lấp tại gia đình. Với tiêu chí tổ chức sản xuất, hiện nay, xã có 3 hợp tác xã nhưng đều vừa mới thành lập (năm 2017 và 2018). Do đó, để đạt tiêu chí, xã đang phối hợp với các phòng, ban của huyện hướng dẫn, hỗ trợ các hợp tác xã đảm bảo hoạt động có lãi và phát triển trong thời gian tới.

Bên cạnh thực hiện những tiêu chí chưa đạt, Cây Thị cũng đồng thời nâng cao chất lượng các tiêu chí đã đạt. Đơn cử như với tiêu chí giao thông, xã đang đề nghị nhà thầu đẩy nhanh tiến độ xây dựng tuyến đường trục xóm Khe Cạn (dài hơn 4km), phấn đấu hoàn thành và đưa vào sử dụng trong năm 2019. Sau khi tuyến đường hoàn thành không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho người dân đi lại mà còn góp phần hoàn thiện tiêu chí giao thông. Bên cạnh đó, địa phương đang tiến hành xây dựng, cải tạo, sửa chữa một số công trình, như: Nhà văn hóa trung tâm xã, xây dựng mới khu thể thao xã; cải tạo, sửa chữa chợ,... Dự kiến, các công trình này sẽ đưa vào sử dụng trong năm nay. 

Đến thời điểm hiện tại, cơ bản các tiêu chí đã được xã Cây Thị thực hiện theo đúng kế hoạch. Tuy nhiên, về lâu dài, xã mong muốn được huyện, tỉnh tiếp tục quan tâm đầu tư xây dựng, sửa chữa trạm y tế xã bởi công trình đang xuống cấp; với tiêu chí trường học, xã đang đề nghị huyện, tỉnh đầu tư nâng cấp trường mầm non; trang thiết bị dạy và học, sửa chữa một số phòng học đã xuống cấp của trường tiểu học... nhằm phục vụ tốt hơn nhu cầu dạy và học của thầy và trò các nhà trường.