Ông Hoàng Phong Hà, Phó Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam cho biết, tại giải thưởng năm nay, thông tin được chú ý đến nhiều nhất là chỉ có 1 giải A, còn số giải B tăng lên 9 giải, và có 16 giải C. Đây là lần thứ 5 liên tiếp không có đủ giải A ở tất cả 5 mảng sách và vì thế không tìm được cuốn sách xuất sắc nhất từ các giải A để trao giải Đặc biệt.

Giải thưởng Sách Quốc gia gồm 3 mức giải (giải A, giải B, giải C) trao cho 5 mảng sách: chính trị, kinh tế; khoa học tự nhiên và công nghệ; khoa học xã hội và nhân văn; văn hóa, văn học và nghệ thuật; thiếu nhi. Năm nay, có có 48/57 nhà xuất bản tham gia (tăng 1 nhà xuất bản so với Giải lần thứ tư) với 298 tên sách và bộ sách, bao gồm 386 cuốn (tăng 14 tên sách và bộ sách, 21 cuốn sách so với Giải lần thứ tư).

Giải thưởng năm nay vẫn giữ mức như mọi năm: Giải A được 100 triệu đồng, giải B 50 triệu đồng và giải C 30 triệu đồng. Sách tham gia giải thưởng được chấm qua ba hội đồng: Hội đồng chấm Sơ khảo, Hội đồng chấm Chung khảo và Hội đồng Giải thưởng Sách Quốc gia.

Năm nay, Ban Tổ chức cho biết, mảng sách được đông đảo độc giả quan tâm là văn học không được phong phú như mọi năm. Ông Hoàng Phong Hà chia sẻ, năm nay mảng sách văn hóa, văn học nghệ thuật chỉ có 3 giải, không có giải A và thiếu giải B. Nguyên nhân là do hai năm 2020-2021 nước ta chịu ảnh hưởng nặng nề từ dịch COVID-19, các nhà xuất bản cũng gặp rất nhiều khó khăn. Trong hai năm đó, hầu hết các nhà xuất bản lựa chọn tái bản các cuốn sách cũ, không có nhiều đầu sách văn học mới.
Thêm một lý do nữa là quy chế của giải nhận sách được nộp lưu chiểu từ 31/10/2020 đến 31/10/2021. Sách nộp lưu chiểu ngoài thời điểm này đều không đạt yêu cầu. “Rất nhiều cuốn sách hay, chất lượng được các đơn vị xuất bản giới thiệu nhưng không đạt tiêu chuẩn này nên đã bị loại. Chính vì thế mảng sách văn hóa, văn học nghệ thuật năm nay chưa đủ số lượng sách”, ông Hoàng Phong Hà cho biết. Ở mảng này, điểm sáng là bộ sách “Người sao Chổi” của tác giả 11 tuổi Cao Việt Quỳnh, được đề xuất trao giải.

Ngoài ra, ông Nguyễn Nguyên, Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành cho biết, Ban Tổ chức đã khuyến khích các hội văn học, hội chuyên ngành, các công ty phát hành sách liên kết giới thiệu sách dự giải thưởng, nhưng chưa nhận được nhiều sách từ các đơn vị này. Đây cũng là lý do mảng sách văn học được quan tâm và yêu thích nhất nhưng lại không có đủ đại diện tham gia giải.

Ban Tổ chức cũng cho biết, năm nay chưa thấy đơn vị xuất bản nào giới thiệu sách nói, một sản phẩm mới được bạn đọc chú ý trong thời gian gần đây. Ban Tổ chức cũng hy vọng rằng ở các mùa giải tới, các sản phẩm sách nói sẽ được giới thiệu nhiều hơn.

Đối với việc tách riêng nội dung và bìa sách, ở Giải Sách Quốc gia, tiêu chí đánh giá chất lượng và giá trị của cuốn sách kết hợp cả nội dung và hình thức, cho nên không tách ra thành giải riêng cho sách và bìa như ở một số giải thưởng khác.

Các Hội đồng chấm Sơ khảo, Hội đồng chấm Chung khảo, Hội đồng Giải thưởng Sách Quốc gia đã làm việc thận trọng, nghiêm túc, khách quan và đã lựa chọn được những cuốn sách tiêu biểu, có giá trị cao để trao Giải.

Trên cơ sở 2 vòng Sơ khảo và Chung khảo, Hội đồng Giải thưởng Sách Quốc gia đã trao đổi và thảo luận kỹ trước khi biểu quyết thông qua các cuốn sách đạt Giải. Hội đồng Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ năm đã thống nhất trao Giải cho 26 cuốn sách, bộ sách, trong đó có 1 giải A, 9 giải B và 16 giải C. Các cuốn sách, bộ sách đoạt giải được đánh giá là những tác phẩm giàu tính sáng tạo, mang tinh thần nhân văn sâu sắc, những công trình nghiên cứu khoa học hết sức công phu, nghiêm túc, có nhiều giá trị khoa học, xã hội và thực tiễn cao.

Năm nay cũng là lần đầu tiên danh sách đề cử gồm 26 cuốn sách này được công bố trước thềm lễ trao giải.

Lễ trao Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ năm sẽ được tổ chức vào hồi 20 giờ ngày 3-10 tại Nhà hát Đài Tiếng nói Việt Nam, 58 Quán Sứ, Hà Nội.

Giải thưởng Sách Quốc gia là giải thưởng cấp Nhà nước được tổ chức hằng năm, trao giải cho những cuốn sách (bộ sách) có giá trị nổi bật về nội dung tư tưởng, tri thức, thẩm mỹ, nhằm tôn vinh tác giả, dịch giả, các nhà khoa học và những người làm công tác xuất bản, góp phần phát hiện, lưu giữ, quảng bá những tác phẩm có giá trị đến với đông đảo bạn đọc; thúc đẩy sự nghiệp xuất bản phát triển đúng định hướng và phù hợp với xu thế hội nhập.