Diễn ra định kỳ hai năm/lần, do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì, Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm phối hợp Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam cùng nhiều đơn vị liên quan tổ chức, cuộc thi là sự kiện quan trọng của giới nhiếp ảnh cả nước. Ðối tượng tham dự gồm tất cả các nhà nhiếp ảnh chuyên nghiệp và không chuyên, là công dân Việt Nam và người Việt Nam sinh sống, làm việc ở nước ngoài, từ đủ 18 tuổi trở lên. Không chỉ là dịp tập hợp lực lượng sáng tác, tổng kết và đánh giá các thành quả lao động sáng tạo nghệ thuật của nhiếp ảnh Việt Nam, hoạt động này còn mang ý nghĩa khuyến khích các nghệ sĩ sáng tạo nhiều tác phẩm mới có giá trị về nội dung và nghệ thuật, phục vụ đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân, góp phần giới thiệu, quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam ra thế giới.

Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Ðông, Trưởng Ban Chỉ đạo Cuộc thi và Triển lãm Ảnh nghệ thuật Việt Nam 2022 cho biết: "Cuộc thi và Triển lãm Ảnh nghệ thuật Việt Nam đã và đang là nơi hội tụ các tác giả, tác phẩm xuất sắc của nhiếp ảnh Việt Nam, thu hút được sự tham gia sôi nổi, nhiệt tình của các nghệ sĩ nhiếp ảnh cũng như sự theo dõi, quan tâm của đông đảo công chúng cả nước. Số lượng các tác phẩm dự thi phần nào cho thấy sự lớn mạnh của lực lượng sáng tác, sức lan tỏa trong xã hội của nghệ thuật nhiếp ảnh, cho thấy nhiệt huyết sáng tác và đóng góp của giới nhiếp ảnh trong đời sống tinh thần của xã hội". Sau hơn ba tháng phát động, Ban tổ chức đã nhận được 16.395 tác phẩm (thể loại ảnh hiện thực: 15.649 tác phẩm, thể loại ảnh ý tưởng: 746 tác phẩm) của 1.516 tác giả từ 63 tỉnh, thành phố trong cả nước gửi dự thi. Ðây là số lượng tác phẩm tham dự nhiều nhất trong những kỳ gần đây của cuộc thi.

Huy chương vàng duy nhất thuộc thể loại hiện thực được trao cho tác phẩm "Cầu Thủ Thiêm 2 - Ðiểm nhấn mới" của Lê Quang Thiện (Ðà Nẵng). Bốn Huy chương bạc thể loại ảnh hiện thực được trao cho các tác phẩm: "Bàn thắng vàng" của tác giả Ðinh Trọng Hải (Hà Nội); "Dưới những cánh bay" của tác giả Nguyễn Thu Hồng (Hà Nội), "Nữ chiến binh tranh thủ chợp mắt sau ca trực" của tác giả Trương Huỳnh Sơn (Ðà Nẵng); "Hành trình rùa biển Côn Ðảo" của tác giả Nguyễn Ngọc Thiện (Thành phố Hồ Chí Minh)

Hội đồng Giám khảo gồm các nghệ sĩ nhiếp ảnh có chuyên môn và uy tín cao. Qua nhiều vòng chấm chọn kỹ lưỡng và khách quan, công tâm, 250 tác phẩm của 187 tác giả đã được chọn triển lãm. Kết quả, 29 tác phẩm xuất sắc nhất (26 ảnh hiện thực, 3 ảnh ý tưởng) đã được lựa chọn để trao giải thưởng. Trong đó, Huy chương vàng duy nhất thuộc thể loại hiện thực được trao cho tác phẩm "Cầu Thủ Thiêm 2 - Ðiểm nhấn mới" của Lê Quang Thiện (Ðà Nẵng). Bốn Huy chương bạc thể loại ảnh hiện thực được trao cho các tác phẩm: "Bàn thắng vàng" của tác giả Ðinh Trọng Hải (Hà Nội); "Dưới những cánh bay" của tác giả Nguyễn Thu Hồng (Hà Nội), "Nữ chiến binh tranh thủ chợp mắt sau ca trực" của tác giả Trương Huỳnh Sơn (Ðà Nẵng); "Hành trình rùa biển Côn Ðảo" của tác giả Nguyễn Ngọc Thiện (Thành phố Hồ Chí Minh). Bên cạnh đó, Ban tổ chức trao tám Huy chương đồng và 16 giải khuyến khích cho các tác phẩm tốt ở cả hai thể loại hiện thực và ý tưởng.

Tác giả Lê Quang Thiện, người giành Huy chương vàng với tác phẩm "Cầu Thủ Thiêm 2 - Ðiểm nhấn mới" là một bác sĩ trẻ người Ðà Nẵng đang sống và học tập tại Thành phố Hồ Chí Minh. Không phải nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp nhưng anh vẫn chinh phục được giám khảo và người xem với bộ ảnh rất đẹp mắt, kỳ công. Anh cho biết: "Ý tưởng được nảy ra khi lần đầu tiên tôi vào Thành phố Hồ Chí Minh chụp ảnh cầu Thủ Thiêm 2 bằng flycam. Mặc dù đã từng chụp rất nhiều cây cầu khác nhau trước đây, nhưng chưa bao giờ tôi chụp một cây cầu từ giai đoạn bắt đầu khởi công cho đến khi hoàn thiện. Ðây là bộ ảnh chụp trong thời gian dài nhất của tôi, qua đây tôi muốn cho mọi người thấy được vẻ đẹp và ý nghĩa của cây cầu này".

Các tác phẩm trưng bày tại triển lãm đã mang đến cho công chúng những hình ảnh toàn cảnh, khái quát nhiều sự kiện, hoạt động chính trị-kinh tế-xã hội nổi bật của đất nước trong giai đoạn hai năm qua: từ những tháng ngày toàn xã hội căng mình chống dịch Covid-19, cho đến chiến thắng rực rỡ của bóng đá Việt Nam tại Ðại hội thể thao Ðông Nam Á (Sea Games) lần thứ 31; từ sự vươn lên hối hả khang trang của những công trình hiện đại tại những thành phố lớn nhất nước, cho đến cuộc sống hoang dã của các loài động vật giữa thiên nhiên "rừng vàng, biển bạc"… Một số đề tài quen thuộc như làng nghề truyền thống, danh lam thắng cảnh, bản sắc văn hóa vùng miền cũng góp mặt với bối cảnh và mầu sắc mãn nhãn.

Ở thể loại ảnh ý tưởng, nhiều tác phẩm thể hiện được góc nhìn sáng tạo và đậm chất suy tư của người nghệ sĩ trước những vấn đề, sự kiện của cuộc sống đương đại. Ảnh ý tưởng lần đầu tiên được đưa vào cuộc thi và triển lãm Ảnh nghệ thuật Việt Nam từ năm 2020, phù hợp với xu hướng thịnh hành của nhiếp ảnh quốc tế về các thể loại ảnh ý tưởng ý niệm. Theo thể lệ, ảnh dự thi hạng mục này được phép sử dụng mọi biện pháp kỹ thuật, công nghệ… để cắt ghép và chỉnh sửa, miễn là có tính nghệ thuật, có thông điệp rõ ràng, sâu sắc. Ba tác phẩm đoạt giải năm nay đáp ứng được các tiêu chí như vậy. Ðó là tác phẩm "Sân bay Tân Sơn Nhất ngày trở lại" của tác giả Vũ Tuấn Anh (Thành phố Hồ Chí Minh), với hình ảnh hàng loạt máy bay các hãng hàng không Việt Nam và quốc tế san sát bên nhau phía trên đường băng vào thời điểm các hoạt động du lịch, vận chuyển mở cửa trở lại sau dịch. Tác phẩm "Hiểm họa sử dụng điện thoại khi lái xe" của tác giả Nguyễn Ngọc Hòa (Gia Lai) cảnh báo nguy cơ gây tai nạn khi tài xế sử dụng điện thoại, không chỉ vi phạm luật giao thông đường bộ mà còn có thể cướp đi sức khỏe, tính mạng của những người khác chỉ trong tích tắc. Một tác giả đến từ Gia Lai khác cũng đoạt giải ảnh ý tưởng này là Trần Văn Hùng với tác phẩm "Ước mơ trẻ em vùng cao".

Nghệ sĩ nhiếp ảnh Hồ Sỹ Minh, Phó Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam, thành viên Hội đồng giám khảo nhận xét: "Cuộc thi năm nay có nhiều tác phẩm có những góc nhìn mới, đặc biệt là có nhiều đề tài mang tính phát hiện cao. Ở thể loại ảnh bộ, có nhiều bộ ảnh được thực hiện rất tốt, có câu chuyện cụ thể, kết cấu bộ ảnh có sự liên kết chặt chẽ với nhau".

Triển lãm Ảnh nghệ thuật Việt Nam 2022 mở cửa đến hết ngày 16-10 tại Hà Nội và sẽ tiếp tục diễn ra tại Bảo tàng Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh (97A Phó Ðức Chính, quận 1) từ ngày 4 đến 13-11.