Thủ tướng Anh đảo ngược quyết định giảm thuế doanh nghiệp

Chiều 14-10 (giờ địa phương), Thủ tướng Anh Liz Truss đã có buổi họp báo quan trọng, thông báo về việc “đảo ngược” quyết định giảm thuế và bổ nhiệm ông Jeremy Hunt làm Bộ trưởng Tài chính thay cho ông Kwaise Kwarteng. Đây được xem là những động thái nhằm ổn định thị trường tài chính Anh, vốn đang bị chao đảo mạnh trong 3 tuần vừa qua, sau khi gói “Ngân sách nhỏ” được công bố vào ngày 23-9.

Phát biểu tại buổi họp báo, Thủ tướng Anh một lần nữa khẳng định cam kết đem lại tăng trưởng cho nền kinh tế Anh. Bà nêu rõ: “Tôi muốn mang lại một nền kinh tế tăng trưởng cao và thuế thấp”.

Tuy nhiên, Thủ tướng Truss cũng thừa nhận rằng gói “Ngân sách nhỏ” của chính phủ được đưa ra vào ngày 23-9 vừa qua đã “đi xa hơn và nhanh hơn” so với những gì thị trường mong đợi và dẫn đến những bất ổn trong những tuần vừa qua.

Bà nêu rõ: “Chúng ta cần phải hành động ngay bây giờ để trấn an thị trường về kỷ luật tài khóa”.

Để đưa tình hình trở lại đúng hướng, Thủ tướng Truss thông báo sẽ giữ nguyên mức tăng thuế doanh nghiệp lên 25%, như chính phủ tiền nhiệm đã thông báo, thay vì đóng băng ở mức hiện tại.

Trước đó, đóng băng mức thuế doanh nghiệp là một trong những cam kết quan trọng được bà đưa ra trong cuộc đua tranh cử lãnh đạo đảng Bảo thủ hồi tháng 9 vừa qua. Theo bà, điều này sẽ bổ sung thêm vào ngân sách khoảng 18 tỷ bảng Anh (hơn 20,2 tỷ USD) tiền thuế.

Giải thích cho việc đảo ngược quyết định, Thủ tướng Truss nói: “Chúng tôi nhận ra rằng vì các vấn đề thị trường hiện tại, chúng tôi phải thực hiện sứ mệnh theo một cách khác và những gì tôi đã làm hôm nay là nhằm đảm bảo rằng chúng ta có sự ổn định kinh tế của đất nước”.

Bà cho biết tân Bộ trưởng Tài chính Jeremy Hunt - vừa được bổ nhiệm ngay trước buổi họp báo - là người có chung “mong muốn về một nền kinh tế tăng trưởng cao và thuế thấp” và sẽ thúc đẩy sứ mệnh “tăng trưởng” và đưa ra các cải cách mà nước Anh đang cần. Theo kế hoạch, Bộ trưởng Hunt "sẽ đưa ra kế hoạch tài khóa trung hạn vào cuối tháng này”.

Thị trường tài chính Anh đã có tín hiệu phục hồi sau khi có thông tin Thủ tướng Anh sẽ thay thế Bộ trưởng Tài chính và đảo ngược quyết định về thuế doanh nghiệp. Theo đó, giá trái phiếu chính phủ Anh tăng và lợi suất trái phiếu giảm. Lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm tiêu chuẩn giảm xuống dưới mức 4%, thấp hơn mức đạt được sau khi Thống đốc Ngân hàng Trung ương Anh Andrew Bailey thông báo chương trình mua trái phiếu khẩn cấp sẽ kết thúc vào 14-10.

Tuy nhiên, ngay sau buổi họp báo, đồng bảng Anh đã giảm nhẹ, giao dịch ở mức 1,1186 so với đồng USD. Các chuyên gia tài chính và giới doanh nghiệp cũng ngay lập tức có các phản ứng với việc “đảo ngược” quyết định của Thủ tướng Anh.

Ông Torsten Bell - Giám đốc điều hành của tổ chức tư vấn Resolution Foundation - cho rằng “2 tuần qua đã chứng kiến và làm sáng tỏ sai lầm tồi tệ nhất không thể cưỡng lại trong quá trình hoạch định chính sách kinh tế của Anh qua nhiều thế hệ.

Nhu cầu bù đắp ngân sách cho các khoản cắt giảm thuế còn lại và triển vọng kinh tế đen tối hơn, bao gồm cả chi phí lãi vay cao hơn, có nghĩa là mặc dù ngày hôm nay đã chính phủ đã đảo ngược quyết định, nhưng Bộ trưởng Tài chính Jeremy Hunt chỉ có 2 tuần để quyết định làm thế nào để lấp đầy một 'lỗ đen' lên tới hàng chục tỷ bảng Anh trong ngân sách tài chính công”.

Còn ông Paul Dales - nhà kinh tế trưởng tại Capital Economics - cho rằng “đây có thể chưa phải là quyết định cuối cùng”.

Quyết định đảo ngược kế hoạch đóng băng thuế doanh nghiệp của Thủ tướng Anh có nghĩa là các kế hoạch thay thế xung quanh các ưu đãi đầu tư đã bị loại bỏ và một khoản phụ phí ngân hàng sẽ được giữ ở mức cao hơn.

Điều này khiến các doanh nghiệp có khả năng bị ảnh hưởng nặng nề hơn, dẫn đến việc các lãnh đạo doanh nghiệp đã yêu cầu Thủ tướng Truss phải tìm cách bù đắp việc tăng thuế doanh nghiệp, nếu không sẽ có nguy cơ gây tổn hại đến đầu tư ở Anh.

Theo Giám đốc điều hành của Hiệp hội Doanh nghiệp Make UK Stephen Phipson, quyết định tăng thuế doanh nghiệp một lần nữa “gửi tín hiệu sai lầm cho các nhà đầu tư rằng Anh hấp dẫn như thế nào với tư cách là điểm đến đầu tư nước ngoài”.

Ông nói: “Vương quốc Anh cần khẩn cấp một chiến lược kinh tế và công nghiệp dài hạn, đáng tin cậy, bao gồm một cái nhìn rộng rãi về cách chúng tôi thúc đẩy đầu tư và chúng tôi không thể tiếp tục chạy ngoằn ngoèo từ chính sách này sang chính sách tiếp theo”.

Giám đốc CBI Tony Danker cho biết: “Việc tăng thuế công ty vào năm 2023 có thể giúp ích cho mặt trận tín nhiệm tài khóa, nhưng nếu động thái này được thực hiện một cách riêng rẽ, nó có thể phản tác dụng. Chúng tôi có những ưu đãi về thuế đối với những khoản đầu tư đang phát huy tác dụng nhưng đã hết hạn. Vì vậy, chính phủ nên cân bằng giữa tăng thuế doanh nghiệp với các khoản hỗ trợ đầu tư. Bằng cách đó, sẽ giúp đạt được cả sự ổn định và đầu tư”.

Các bất ổn tài chính liên quan đến các chính sách điều hành kinh tế của Thủ tướng Truss trong thời gian vừa qua đã khiến uy tín của đảng Bảo thủ giảm mạnh. Bà không chỉ bị Công đảng đối lập chỉ trích nặng nề mà còn gây chia rẽ ngay cả trong nội bộ đảng Bảo thủ.

Hiện đã xuất hiện nhiều tin đồn rằng nếu tình hình vẫn diễn biến xấu, đặc biệt là sau khi công bố kế hoạch tài khóa trung hạn vào cuối tháng này, Ủy ban 1922 - cơ quan giám sát việc bầu lãnh đạo đảng Bảo thủ của Anh - có thể sẽ thay đổi quy chế bỏ phiếu bất tín nhiệm với lãnh đạo đảng để thay thế Thủ tướng Truss.