Theo báo cáo mới nhất của Văn phòng cơ quan phòng, chống ma túy và tội phạm của Liên hợp quốc, hiện nay, thị trường các chất hướng thần dạng amphetamine (ATS) ở Việt Nam tiếp tục được mở rộng và đa dạng hóa. Việc sử dụng MTTH dạng tinh thể này ngày càng gia tăng với số lượng lớn các chất hướng thần mới (NPS) và ATS đã xuất hiện nhiều trên thị trường. Từ năm 2010, ATS đã trở thành loại ma túy được sử dụng nhiều thứ hai tại Việt Nam và rất thịnh hành trong giới trẻ tại các thành phố lớn, các vùng biên giới và các khu công nghiệp. Thành phần người sử dụng không chỉ có thanh niên sống ở khu vực thành thị mà còn bao gồm cả người xuất thân từ thành phần trí thức, công nhân, nông dân và người lao động phổ thông ở các vùng ngoại thành. Theo tính toán của Ủy ban kiểm soát ma túy quốc tế của Liên hợp quốc (INCB), một ki-lô-gam tiền chất Pseudoenphedrine kết hợp với một vài hóa chất khác đóng vai trò dung môi, xúc tác có thể điều chế ra 0,6 kg Methamphetamine dạng tinh thể (còn gọi là ma túy đá). Với giá nhập khẩu mỗi ki-lô-gam tiền chất Pseudoenphedrine khoảng 200-300 USD, nhưng nếu sản xuất thành công MTTH với hiệu suất như tính toán, thì lợi nhuận có thể lên đến 30.000-40.000 USD.

Ðại tá Trần Như Nhận, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm ma túy (Bộ Công an) cho biết: Hằng năm, các lực lượng chức năng bắt giữ khoảng chín nghìn đến 11 nghìn vụ và 21 nghìn đối tượng liên quan ma túy, cho thấy tình hình phức tạp của tệ nạn này. Cùng với đó, nhiều băng nhóm hoạt động buôn bán, vận chuyển ma túy số lượng ngày càng nhiều. Bọn chúng hoạt động trên cả bốn tuyến (đường bộ, sắt, không và thủy). Sau mười năm, ma túy đã xuất hiện trên cả 63 tỉnh, thành phố. Trong đó, có tới 30% là MTTH, 40% người nghiện loại ma túy này. Cho tới nay, các lực lượng chức năng đã triệt phá 21 xưởng chiết xuất, sản xuất MTTH, nhưng số lượng ma túy tổng hợp bị bắt giữ không hề giảm. Cụ thể, năm 2010 là 46 nghìn viên MTTH và 15 kg; năm 2012 là 118 nghìn viên và 41 kg. Ðến tháng 11-2013, tổng hợp số liệu của 40 địa phương, con số đã cao hơn so với năm 2012. Vậy nên việc giải quyết triệt để tệ nạn ma túy cần có lộ trình dài hơi và cần sự phối hợp đồng bộ của các lực lượng và các cấp, các ngành. Trước mắt, công tác tuyên truyền cần làm gắt gao hơn, cụ thể hơn từng phương thức, thủ đoạn của tội phạm ma túy cũng như tác hại khôn lường của MTTH.

Vừa qua, hầu hết các tỉnh, thành phố lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Cần Thơ, các cơ quan chức năng kiểm tra những quán ba, sàn nhảy, đều phát hiện rất nhiều thanh niên sử dụng MTTH. Mới đây nhất, ngày 22-11, Công an quận Ba Ðình (Hà Nội) đã bắt Nguyễn Huy Hiện (sinh năm 1981, ở xã Tự Nhiên, huyện Thường Tín, Hà Nội), sau khi sử dụng MTTH đã dùng dao đe dọa vợ, bắt con đẻ của mình mới hơn một tháng tuổi chạy trốn, đe dọa giết cháu bé với nhiều hành vi không kiểm soát nổi.

Trung tướng Ðỗ Kim Tuyến, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Phòng, chống tội phạm, Bộ Công an chia sẻ: Việt Nam, các nước trong khu vực và thế giới đã đấu tranh có hiệu quả với tội phạm ma túy, tệ nạn ma túy. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân, tội phạm ma túy còn diễn biến phức tạp, khó lường. Bên cạnh những thị trường truyền thống như Tây Âu, Bắc Mỹ... MTTH đang xuất hiện ở nhiều nước, trong đó có Việt Nam. Do thuận lợi về giao thông, Ðông - Nam Á đang bị nhiều băng, nhóm tội phạm ma túy quốc tế lợi dụng để vận chuyển ma túy đến hoặc đi các châu lục khác. Theo thống kê của Bộ Công an, số vụ, số đối tượng tham gia sản xuất, mua bán, vận chuyển các loại ma túy tổng hợp không ngừng tăng lên. Sáu tháng đầu năm 2013, trong nhiều loại ma túy bị bắt giữ, có tới 46 kg và 140 nghìn viên ma túy tổng hợp.

Ðại tá Ðoàn Văn Nghĩa, Phó Cục trưởng phòng, chống ma túy Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng phân tích: Việt Nam có nhiều tuyến biên giới đường bộ giáp với các nước Lào, Cam-pu-chia và Trung Quốc; 188 bến cảng và khu vực neo đậu đường biển, do đó tình hình buôn bán vận chuyển ma túy hết sức phức tạp và khó triệt phá. Hơn nữa, tại các khu vực này, đối tượng mua bán ma túy thường lợi dụng một số gia đình đồng bào dân tộc thiểu số dân trí không cao, lôi kéo họ vận chuyển và buôn bán ma túy, làm cho tình hình phức tạp hơn.

Ðáng chú ý, hiện ở Việt Nam, có 32 loại tiền chất dùng cho mục đích công nghiệp, y tế trong danh mục kiểm soát của Chính phủ, và những tiền chất này được nhập khẩu với số lượng lớn. Do đó, các đối tượng đã lợi dụng chính sách này để vận chuyển bất hợp pháp các tiền hóa chất từ nước ngoài vào Việt Nam ngày càng tăng. Nhằm hạn chế nạn sản xuất và sử dụng MTTH, Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) khẳng định sự nhất quán trong quản lý các chất tiền chất ma túy. Ðối với các hoạt động xuất nhập khẩu tiền chất ma túy, đơn vị đều có thông báo các cơ quan quản lý về ma túy để kiểm soát và thống nhất, sau đó mới tiến hành làm thủ tục. Bên cạnh đó, việc quản lý thuốc hướng thần tiền chất gây nghiện đã được siết chặt. Ðó là việc điều chỉnh chỉ bán các loại này cho các nhà thuốc đạt tiêu chuẩn, nhà thuốc bệnh viện. Ðối với các tỉnh, chỉ một công ty dược được phép bán và có sự giám sát chặt chẽ của Sở Y tế. Ðối với bán lẻ, nhà thuốc cần ghi đầy đủ thông tin bệnh nhân, và không bán thuốc có chất này quá 15 ngày sử dụng.