Đảng bộ huyện Đồng Hỷ hiện có 54 chi, đảng bộ trực thuộc, trong đó có 18 đảng bộ xã, thị trấn, 7 đảng bộ cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp và 29 chi bộ cơ quan, đơn vị với tổng số trên 6.120 đảng viên. Huyện ủy thành lập 25 Ủy ban kiểm tra (UBKT) Đảng uỷ với 79 ủy viên UBKT, 29 chi bộ trực thuộc đều phân công 1 đồng chí trong cấp uỷ phụ trách công tác kiểm tra, giám sát theo quy định của Đảng. Theo đồng chí Hạ Văn Dũng, Phó Chủ nhiệm UBKT Huyện uỷ, trong những năm qua, công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật trong Đảng bộ luôn nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Thường vụ Huyện uỷ cũng như hướng dẫn của UBKT cấp trên. Bên cạnh đó, Huyện uỷ ban hành quy chế phối hợp giữa UBKT với các cấp, ngành, đơn vị trong công tác kiểm tra, giám sát cho cả nhiệm kỳ. Hằng năm, UBKT Huyện ủy chủ động lên kế hoạch kiểm tra, giám sát ngay từ đầu năm, trong đó ưu tiên những vấn đề nổi cộm, dư luận quan tâm, bức xúc, đi vào trọng tâm, trọng điểm, nhất là việc kiểm tra đảng viên và tổ chức Đảng cấp dưới khi có dấu hiệu vi phạm.
Những cơ sở để Huyện uỷ, UBKT các cấp phát hiện sai phạm của tổ chức đảng, đảng viên chính là từ công tác kiểm tra, giám sát; nắm tình hình qua cán bộ theo dõi địa bàn; các cuộc thanh tra. Ngoài ra những đơn thư phản ánh, tố cáo của quần chúng nhân dân (dù là đơn thư nặc danh)… cũng là kênh thông tin quan trọng giúp cho các cuộc kiểm tra đạt kết quả cao. Chẳng hạn cuộc thanh tra định kỳ của Thanh tra tỉnh tại xã Hoá Thượng, phát hiện sai phạm của Phó Chủ tịch UBND xã này trong việc quản lý, sử dụng đất. Cơ quan điều tra vào cuộc, làm rõ sai phạm người này đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ. Trong quá trình điều tra, truy tố, Huyện uỷ Đồng Hỷ đã đình chỉ và xử lý kỷ luật Đảng bằng hình thức cách chức Uỷ viên Ban Thường vụ Đảng uỷ xã và sau đó là khai trừ khỏi Đảng.
Tương tự, qua đơn phản ánh và nắm thông tin từ dư luận về dấu hiệu bất thường trong việc quản lý tài chính và dạy nghề của lãnh đạo Trung tâm Dạy nghề huyện, UBKT Huyện uỷ đã tiến hành kiểm tra. Kết quả cho thấy, đơn vị này có sai phạm trong quản lý tài chính, lập khống danh sách các lớp dạy nghề không đúng với thực tế. Theo đó, người có trách nhiệm là đồng chí Phó Bí thư Chi bộ, Giám đốc bị cách chức Phó Bí thư Chi bộ, còn Phó Giám đốc Trung tâm cũng chịu hình thức cảnh cáo về phương diện kỷ luật Đảng. Tại thị trấn Sông Cầu, trong nhiệm kỳ qua, UBKT Đảng uỷ thị trấn đã tiến hành 26 cuộc kiểm tra, giám sát theo quy định, 2 cuộc kiểm tra chuyên đề đối với đảng viên có dấu hiệu vi phạm. Qua kiểm tra đã phát hiện sai phạm và có hình thức kỷ luật đối với 5 đảng viên về các nội dung vi phạm nguyên tắc tổ chức sinh hoạt, quản lý thẻ đảng viên, quản lý sử dụng vốn…
Trên đây chỉ là một vài ví dụ minh chứng cho sự nghiêm túc, quyết liệt của Đảng bộ Đồng Hỷ về công tác thi hành kỷ luật trong Đảng khi có vi phạm. Kết quả tổng hợp của UBKT Huyện uỷ cho thấy, trong nhiệm kỳ 2010-2015, cấp uỷ và UBKT các cấp đã thi hành kỷ luật đối với 82 trường hợp (tăng 48 trường hợp so với nhiệm kỳ trước). Trong đó, có 20 cấp uỷ viên các cấp bị thi hành kỷ luật. 6 tháng đầu năm 2016, Cấp uỷ và UBKT các cấp đã thi hành kỷ luật 4 đảng viên. Những nguyên nhân chủ yếu khiến cho các đảng viên bị kỷ luật như: vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, chỉ thị, nghị quyết của Đảng; vi phạm phẩm chất đạo đức, lối sống, thiếu trách nhiệm trong công tác; gây mất đoàn kết nội bộ; vi phạm trong quản lý và sử dụng đất đai; và vi phạm pháp luật.
Qua tìm hiểu cho thấy, để làm tốt công tác này, Huyện ủy, UBKT Huyện ủy Đồng Hỷ xây dựng kế hoạch kiểm tra, giám sát cho từng năm và cả nhiệm kỳ, đồng thời quán triệt, nâng cao nhận thức đến từng đảng viên, coi đây là một trong những chức năng lãnh đạo của Đảng, nhiệm vụ trực tiếp, thường xuyên của các tổ chức đảng. Huyện ủy đã ban hành các quy chế làm việc của cấp ủy và UBKT, quy chế phối hợp trong công tác kiểm tra, giám sát và thì hành kỷ luật Đảng. Ban Chấp hành Đảng bộ huyện còn ban hành hướng dẫn thực hiện chất vất trong các kỳ họp Ban Chấp hành, quy trình kiểm tra, giám sát chuyên đề, giải quyết khiếu nại và quy trình xét thi đua kỷ luật và thường xuyên chỉ đạo, kiểm tra tại các chi đảng bộ. Cụ thể trong nhiệm kỳ 2010-2015, cấp ủy huyện đã thực hiện 30 cuộc kiểm tra, giám sát theo chương trình của Ban Thường vụ Huyện ủy, đảng ủy cấp cơ sở kiểm tra, giám sát chuyên đề tại 225 chi bộ về các lĩnh vực. UBKT các cấp kiểm tra 4 tổ chức và 31 đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm. Riêng trong 6 tháng đầu năm 2016, Ban Thường vụ Huyện uỷ đã xây dựng kế hoạch và tổ chức 2 đợt kiểm tra tại các chi, đảng bộ cơ sở. Trọng tâm là kiểm tra công tác lãnh đạo, chỉ đạo cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016-2021 và kiểm tra thực hiện nhiệm vụ công tác đảng viên.
Đồng chí Nguyễn Hữu Dũng, Phó Bí thư Thường trực, Chủ nhiệm UBKT Đảng uỷ thị trấn Sông Cầu cho biết: Điều thuận lợi là công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật Đảng luôn được Huyện uỷ, UBKT cấp trên quan tâm, sâu sát. Cấp uỷ cơ sở thường xuyên quán triệt tại các hội nghị ban chấp hành, giao ban bí thư các chi bộ hằng tháng. Khi tiến hành kiểm tra, giám sát phải chủ động theo kế hoạch, đảm bảo đúng nguyên tắc, quy trình Điều lệ Đảng. Khi phát hiện sai phạm, trước hết đảng viên tự nhận hình thức kỷ luật trước khi được tập thể bỏ phiếu kín tại các cuộc họp chi bộ, ban chấp hành. Qua kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đã góp phần ngăn ngừa các vi phạm, khắc phục những hạn chế, yếu kém, làm trong sạch đội ngũ, nâng cao sức lãnh đạo, chiến đấu của Đảng, thực hiện thành công các mục tiêu mà nghị quyết đại hội Đảng bộ đã đề ra.
Nhận định những khó khăn của công tác này trong thời gian tới, đồng chí Hạ Văn Dũng nhấn mạnh: Giai đoạn 2016-2020 các vụ vi phạm của tổ chức, đảng viên có thể giảm nhưng tính chất và quy mô vi phạm dự báo sẽ phức tạp và lớn hơn. Do đó, để hạn chế những sai phạm, yếu kém, ngăn chặn những hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra thì công tác phối hợp, kiểm tra, giám sát cần tiếp tục được đẩy mạnh. Một trong những nhiệm vụ trong tâm là tăng cường quản lý, kiểm tra, giám sát trong các lĩnh vực kinh tế, đất đai, phong cách phục vụ nhân dân của một số bộ phận cán bộ, nhất là ở những vị trí trực tiếp làm việc với nhân dân. Ngoài ra, vai trò của cán bộ phụ trách cơ sở phải được phát huy trong việc bám sát, theo dõi giám sát kịp thời phát hiện những hạn chế, sai phạm để nhắc nhở hoặc báo cáo UBKT, Huyện uỷ để có phương hướng giải quyết dứt điểm và hiệu quả.