Chúng tôi vào xóm Đồng Rôm, xã Phủ Lý khi ông Lưu Văn Đại, Bí thư Chi bộ, Trưởng xóm đang chỉ đạo một cuộc họp xóm. Các nội dung ông đưa ra được người dân bàn bạc, thảo luận sôi nổi. Được biết, ông Đại là người đầu tiên của xã thực hiện kiêm nhiệm Bí thư, Trưởng xóm từ cuối năm 2017 đến nay (trước đó, ông cũng là Trưởng xóm gần 5 năm). Từ khi gánh “hai vai”, ông Đại đã lãnh đạo Chi bộ, nhân dân đoàn kết, thống nhất, thực hiện tốt các nhiệm vụ, đặc biệt là việc vận động người dân hiến trên 2.000m2 đất, đóng góp tiền làm gần 1km đường bê tông của xóm.

 Ông Đại cho biết: Lúc chưa nhất thể hóa, khó phát huy vai trò của người đứng đầu và dễ có tình trạng đùn đẩy trách nhiệm giữa Bí thư Chi bộ và Trưởng xóm. Nhất là khi Chi bộ ra nghị quyết và triển khai giao cho Trưởng xóm, nếu Tưởng xóm năng động thì việc triển khai nhanh và đúng nhưng ngược lại thì nghị quyết không thể triển khai được; thậm chí còn chưa thống nhất, nên nhiều việc ở xóm chưa được xử lý hiệu quả, nhất là những vấn đề phát sinh trong cuộc sống. Thực hiện mô hình này, tôi thấy có nhiều thuận lợi. Bí thư Chi bộ vừa là người tiếp thu, quán triệt đầy đủ các chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng ủy cấp trên tới cán bộ đảng viên và nhân dân trong xóm, vừa là người trực tiếp lãnh đạo thực hiện khi là Trưởng xóm nên cần sự kiên quyết, sâu sát với nhân dân để tránh tình trạng lạm quyền, độc đoán. Để hoàn thành nhiệm vụ, tôi luôn sâu sát thực tế, nắm chắc tình hình của cán bộ, đảng viên và nhân dân trong xóm, từ đó cùng cấp ủy có chỉ đạo sát thực tiễn.

Cũng như ông Lưu Văn Đại, bà Bùi Thị Ngọc, Bí thư Chi bộ, kiêm Trưởng xóm Đồng Cháy, xã Phủ Lý cũng đã phát huy được vai trò của mình khi thực hiện kiêm nhiệm 2 chức danh này từ năm 2018 đến nay. Thời gian qua, bà Ngọc đã cùng cấp ủy lãnh đạo Chi bộ, xóm vận động người dân thực hiện hiến đất xây cầu Đồng Cháy, làm đường bê tông và tích cực chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng, vật nuôi, phát triển kinh tế hiệu quả. Bà Ngọc cho biết: Đảm nhận hai chức danh, tôi thấy có nhiều thuận lợi và công việc cũng hiệu quả hơn nhiều, bởi mình vừa là người tiếp thu chủ trương, đường lối, vừa là người trực tiếp lãnh đạo, nên công việc triển khai xuống người dân đã nhanh hơn. Tuy nhiên, kiêm thêm nhiệm vụ Trưởng xóm tôi cũng bận rộn nhiều hơn. Nào là việc vận động nhân dân hiến đất, xây đựng đường bê tông, cầu Đồng Cháy. Rồi bao nhiêu việc từ nhỏ đến lớn, từ vụ mất trộm, việc mâu thuẫn gia đình, hòa giải cơ sở… Trưởng xóm đều phải có mặt, tiếp nhận và tìm hướng giải quyết ban đầu hay báo cáo lên cấp trên.

Ông Trần Quốc Bình, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã Phủ Lý thông tin: Năm 2017, Đồng Rôm là xóm đầu tiên thực hiện mô hình Bí thư kiêm Trưởng xóm. Theo chỉ đạo của cấp trên, năm 2018, Đảng ủy xã đã chỉ đạo cơ sở bầu Trưởng xóm đồng thời là Bí thư chi bộ ở 5 xóm khác. Không chỉ tinh gọn bộ máy, việc giảm 6 người làm Trưởng xóm ở các xóm này giúp tiết kiệm được hàng chục triệu đồng mỗi năm cho ngân sách Nhà nước. Hiện, 100% trưởng xóm ở xã là đảng viên, nên sắp tới thực hiện chủ trương bí thư chi bộ kiêm trưởng xóm có nhiều thuận lợi. Trong năm nay, xã sẽ thực hiện ở 6 xóm còn lại.

Không riêng ở xã Phủ Lý, ghi nhận của chúng tôi ở các Đảng bộ như: thị trấn Giang Tiên, xã Yên Đổ, Yên Trạch... cho thấy, mô hình “2 trong 1” đã tạo được sự thống nhất, đồng thuận từ chỉ đạo của chi bộ, tới việc thực hiện, giải quyết kịp thời những vấn đề phát sinh ở cơ sở.

Trò chuyện với nhiều bí thư kiêm trưởng xóm ở Phú Lương, chúng tôi được biết, “cái lợi” lớn nhất từ mô hình này là nâng cao trách nhiệm của đội ngũ bí thư chi bộ kiêm trưởng xóm và hiệu quả công việc tăng lên rõ rệt. Dù phải đảm nhận “hai vai”, giải quyết nhiều phần việc, nhưng sự chủ động, “quyết” từ một đầu mối đã giúp họ xử lý các vấn đề ở xóm nhanh gọn.

Thực tế trước đây, khi bí thư chi bộ và trưởng xóm là 2 người, thậm chí có nơi trưởng xóm chưa phải đảng viên, công tác phối hợp giữa cấp ủy với trưởng xóm, có thời điểm chưa thống nhất dẫn tới vai trò lãnh đạo của chi bộ còn chưa thực sự hiệu quả. Việc nhất thể hóa chức danh bí thư chi bộ kiêm trưởng xóm đã góp phần tinh gọn bộ máy từ cơ sở, tạo sự thống nhất, đồng thuận từ việc ban hành chủ trương cho đến khâu tổ chức thực hiện, phát huy vai trò nòng cốt “Đảng trong dân”. Hơn nữa, thực hiện mô hình  này hàng năm tiết kiệm được cho ngân sách Nhà nước hàng tỷ đồng.

Đến nay, có 34 xóm trên địa bàn huyện Phú Lương thực hiện mô hình “2 trong 1” này, tiêu biểu như xã Động Đạt và Yên Đổ thực hiện ở 5 xóm, xã Yên Trạch và thị trấn Đu có 4 xóm triển khai mô hình kiêm nhiệm này. Trên cơ sở kết quả đạt được, thời gian tới Huyện ủy Phú Lương tiếp tục khuyến khích các xã, thị trấn lựa chọn những đảng viên ưu tú, đủ phẩm chất và năng lực được nhân dân tin tưởng, ủng hộ đảm nhận 2 chức vụ trên. Theo kế hoạch, đến hết năm 2019, toàn huyện sẽ thực hiện 110/252 bí thư đồng thời là trưởng xóm (đạt tỷ lệ 43,65%). Số còn lại sẽ hoàn thành thành trong năm 2020 và 2021.

 “Hiệu quả về mọi mặt của việc bí thư chi bộ kiêm trưởng xóm đã rõ. Tuy nhiên, một người đảm nhận cả hai chức danh thì khối lượng công việc nhiều, cần sự nhiệt tình, trách nhiệm gấp đôi. Bên cạnh đó, người làm kiêm nhiệm phải luôn công tâm, khách quan trong thực hiện nhiệm vụ để nhân dân tin tưởng, an tâm”. - Bà, Phan Thị Kim, Bí thư Chi bộ, kiêm trưởng tiểu khu Giang Tân, Đảng bộ thị trấn Giang Tiên cho biết.

Còn ông Nông Văn Phượng, Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng xóm Đá Mài, xã Yên Đổ trăn trở: Từ khi kiêm nhiệm tôi thấy có nhiều thuận lợi, mình sẽ chủ động quyết đáp được nhiều việc. Nhưng gánh “hai vai” nên trách nhiệm của bản thân được nâng lên nhiều, tôi luôn ý thức cẩn trọng để tránh chuyên quyền, độc đoán. Khó khăn với chúng tôi là phụ cấp bây giờ đang được hưởng mức 0,3 là thấp so với lượng công việc gấp đôi trước.

Về vấn đề này, ông Mông Chí Hồng, Trưởng Ban Tổ chức Huyện ủy Phú Lương đề nghị: Chúng tôi đề nghị cấp trên có chế độ chi trả phụ cấp cho những người kiêm cả 2 chức danh để động viên cán bộ yên tâm công tác, như hiện nay đang hưởng phụ cấp kiêm nhiệm 30% của 1,2 là quá thấp.