Trong số các phường, xã của T.X Phổ Yên thì Đồng Tiến có lẽ đặc biệt hơn cả. Cả phường có gần 1.000 hộ làm dịch vụ kinh doanh phòng trọ, với tổng số 8.000 người đang ở thuê (nhiều hơn dân số của phường). Các tổ dân phố tập trung nhiều phòng trọ là: An Bình, Thái Bình, Tân Hoa, Tân Thành, Chiến Thắng… Trung tá Nguyễn Trịnh Hoàng, Trưởng Công an phường Đồng Tiến chia sẻ: Số người tạm trú đông nên tiềm ẩn yếu tố phức tạp về an ninh trật tự. Thực tế đã từng xảy ra một số vụ việc ẩu đả, đánh ghen; tàng trữ chất cấm và vũ khí… tại phòng trọ. Chính vì vậy, Công an phường đã quán triệt và chỉ đạo cán bộ phối hợp với công an khu vực và lực lượng bảo vệ dân phố tăng cường tuần tra, kiểm soát; thực hiện nghiêm việc đăng ký, quản lý cư trú để nắm bắt biến động về nhân khẩu. Chúng tôi chỉ đạo cán bộ đến tận nhà hướng dẫn các chủ hộ làm thủ tục lưu trú. Danh sách quản lý ghi rõ họ tên người đến thuê, quê quán, số phòng trọ, tên cơ quan hoặc doanh nghiệp người đó đang công tác để tiện theo dõi.

Thượng úy Dương Hoài Nam, cán bộ Công an phường Đồng Tiến cung cấp thêm thông tin: Từ quản lý chặt về hộ khẩu đã giúp phòng ngừa, chủ động đấu tranh với các loại tội phạm. Điển hình như tháng 6 vừa qua, lực lượng chức năng kiểm tra chủ nhà trọ là Nguyễn Thị Huyền ở tổ dân phố Chiến Thắng, phát hiện một số người không đăng ký tạm trú. Trong đó có Lý Thị Huyền Trang, sinh năm 1998, ở xã Trung Tâm, huyện Lục Yên (Yên Bái) khai báo bị bắt ép đi làm tiếp viên ở quán karaoke. Khi chúng tôi thông báo về địa phương mới biết gia đình Trang từ lâu không liên lạc được với con gái, đã có trình báo và nhờ các cấp chính quyền tìm kiếm giúp.

Trung tá Lê Hải Dương, Đội trưởng Đội quản lý hành chính về trật tự xã hội (Công an T.X Phổ Yên) cho biết: Tình trạng người dân không có giấy tờ tùy thân, không khai báo tạm trú trên địa bàn vẫn còn, tập trung vào nhóm đối tượng thuê trọ nhưng không có việc làm ổn định. Hành vi vi phạm chủ yếu là người sở hữu hợp đồng cho thuê cả nhà với một người. Người đứng tên cho thuê lại hoặc nhiều người cùng ở mà không khai báo. Đáng lo ngại là đối tượng chưa đến tuổi vị thành niên chiếm tỷ lệ khá lớn. Khi kiểm tra và xác minh, rất nhiều trường hợp xuất thân gia đình có hoàn cảnh bố mẹ ly hôn hoặc ít quan tâm giáo dục con cái. Mới đây nhất, lực lượng công an tiến hành kiểm tra đột xuất hộ cho thuê trọ là ông Hoàng Việt Hùng, ở xóm Sứ, xã Tân Hương đã phát hiện 8 trường hợp không đăng ký tạm trú, không có giấy tờ tùy thân. Xác minh thì hầu hết trong số này hộ khẩu thường trú ngoài tỉnh Thái Nguyên và không có việc làm cố định. Vụ việc có dấu hiệu phức tạp nên đã được chuyển sang cơ quan hình sự. Trước đó, tại khu trọ của chủ hộ là Nguyễn Văn Huấn, tại xóm Chùa, xã Nam Tiến cũng phát hiện 5 trường hợp không đăng ký tạm trú. Lực lượng chức năng đã lập biên bản, xử phạt hành chính số tiền 750 nghìn đồng. 

Có một thực tế là do người dân chưa nhận thức đúng về phòng ngừa tội phạm nên còn tình trạng một số chủ nhà trọ không kiểm tra giấy tờ và làm thủ tục khai báo tạm trú của khách. Với những gia đình có khu nhà trọ xây riêng biệt, sau khi thu tiền, chủ nhà ít khi kiểm tra xem người đến thuê sử dụng phòng thế nào, sinh hoạt ra sao, có cho người khác đến ở cùng hay không... Để khắc phục tình trạng này, Công an T.X Phổ Yên đã chỉ đạo các đội nghiệp vụ và công an xã, phường tăng cường kiểm tra tạm trú, tạm vắng và những cơ sở kinh doanh có điều kiện. Tại những buổi kiểm tra, cán bộ, chiến sĩ còn lồng ghép tuyên truyền phương thức, thủ đoạn mới của tội phạm để chủ nhà, người thuê trọ cảnh giác, đề phòng. Bên cạnh đó, với hơn 17.000 công nhân đang ở trong khu vực ký túc xá của Nhà máy điện tử Samsung, Công an T.X Phổ Yên cũng chỉ đạo Đồn công an Yên Bình phối hợp chặt chẽ với lực lượng bảo vệ của nhà máy và Khu Công nghiệp Yên Bình để quản lý, nhất là việc lưu trú và đảm bảo an ninh trật tự. Đối với các khách sạn, nhà nghỉ yêu cầu khai báo kịp thời, đầy đủ số người thuê ở, đặc biệt là trường hợp có quốc tịch nước ngoài.

Trung tá Lê Hải Dương, Đội trưởng Đội quản lý hành chính về trật tự xã hội, Công an T.X Phổ Yên cho rằng: Các văn bản quy phạm Nhà nước và thực tế quản lý cư trú trên địa bàn còn bộc lộ một số bất cập. Cụ thể là thời gian quy định bắt buộc làm đăng ký tạm trú đối với người thuê trọ quá dài, tới 30 ngày. Do vậy, khi kiểm tra nhiều trường hợp biện hộ rằng ở tạm vài ngày hoặc chưa hết thời hạn phải làm tạm trú. Mức xử phạt hành chính với vi phạm không có giấy tờ tùy thân và đăng ký tạm trú cũng rất thấp, chỉ 100200 nghìn đồng nên không đủ sức răn đe. Công tác phối hợp đôi khi chưa chặt chẽ do việc quản lý cư trú chủ yếu thuộc trách nhiệm của chính quyền xã, phường. Do vậy, sửa đổi các quy định là hết sức cần thiết; việc tăng cường kiểm tra, phát hiện và xử phạt nhiều lần cũng là cách để hạn chế vi phạm. Tuy nhiên, biện pháp quan trọng và hiệu quả nhất vẫn là tuyên truyền nâng cao ý thức tự giác của chủ nhà trọ và người đi thuê. Cấp ủy, chính quyền và các đoàn thể, nhất là nơi có nhiều người tạm trú phải thực hiện nghiêm túc việc quản lý nhân khẩu, qua đó kịp thời phát hiện đối tượng xấu trà trộn nhằm mục đích phạm tội.