Anh Chu Văn Tuyên, Trưởng xóm Cao Lầm phấn chấn nói: Xóm Cao Lầm nằm trải dài dưới chân núi Phượng Hoàng, có 114 hộ dân, gần 500 nhân khẩu với 5 dân tộc anh em cùng chung sống, trong đó dân tộc Nùng chiếm đa số. Hơn 80 năm về trước, xóm Cao Lầm được các đồng chí Trường Chinh, Hoàng Quốc Việt lựa chọn làm căn cứ hoạt động để gây dựng cách mạng. Cũng tại đây, cơ sở Đảng đầu tiên của huyện Võ Nhai được thành lập, với 3 đảng viên là Chu Văn Tấn, Lục Văn Đủ, Nông Văn Cần đều là những chiến sĩ cộng sản kiên trung. Từ địa điểm này, phong trào cách mạng phát triển mạnh sang các vùng lân cận như: Tràng Xá, Lâu Thượng, Liên Minh, La Hiên…

Phát huy truyền thống lịch sử, những năm qua, cán bộ và nhân dân trong xóm luôn đoàn kết, đồng lòng, chung sức cùng địa phương xây dựng NTM. Từ năm 2010-2015, xóm Cao Lầm đã được chọn là xóm điểm xây dựng NTM và góp phần giúp xã Phú Thượng đạt chuẩn NTM năm 2015. Sau đó, Cao Lầm tiếp tục được lựa chọn là xóm xây dựng NTM kiểu mẫu của xã. Thực hiện chương trình này, xóm đã tổ chức họp dân, xây dựng kế hoạch, ban hành nghị quyết để triển khai. Căn cứ vào 9 tiêu chí của xóm nông thôn kiểu mẫu, Ban vận động xóm rà soát, đánh giá lựa chọn tiêu chí khó làm trước, dễ làm sau và đặc biệt quan tâm đến công tác nêu gương của người đứng đầu, các tổ chức đoàn thể. Xóm vừa bắt tay thực hiện các tiêu chí “cứng” như nhà văn hóa, đường giao thông, kênh mương, vừa vận động người dân tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, nâng cao thu nhập. Các phong trào như “Xây dựng gia đình “5 không 3 sạch”, “Nhà sạch, ngõ đẹp”, cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng NTM, đô thị văn minh” được người dân đồng tình hưởng ứng.

Nói về việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, xây dựng các mô hình sản xuất mang lại hiệu quả thì Cao Lầm là một trong những xóm tiên phong thực hiện. Từ năm 2013, Cao Lầm là một trong 2 xóm của xã Phú Thượng triển khai mô hình cánh đồng một giống canh tác theo phương pháp cải tiến (SRI). Phương pháp này mang lại hiệu quả rõ rệt, năng suất cao hơn phương pháp cũ khoảng 10 tạ/ha, thu lãi cao hơn 10 triệu đồng/ha, giảm đáng kể ngày công và chi phí đầu vào. Ban đầu, việc triển khai mô hình cũng gặp khó khăn, vì với giống lúa lai này, bà con chưa làm bao giờ, sợ rủi ro. Được sự tuyên truyền, tập huấn của lãnh đạo xóm và cán bộ khuyến nông dần dần mọi người làm theo. Từ năm 2013 đến nay, xóm có hơn 30 hộ tham gia mô hình cấy lúa theo phương pháp mới với diện tích 5ha. Đặc biệt, xóm đang phối hợp với Trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên liên kết sản xuất với 10 hộ dân để xây dựng các sản phẩm nông sản sạch như: gạo nếp, gạo tẻ, ổi, cà chua. Kế hoạch tới đây của xóm là ký kết với Tập đoàn Hoàn Hảo (Hà Nội) xây dựng vùng trồng ớt với diện tích khoảng 5ha. Bên cạnh đó, nhiều năm nay, xóm khuyến khích người dân trồng rừng, phát triển vùng cây ăn quả để tạo việc làm, nâng cao thu nhập. Hiện xóm có 5ha cây ăn quả như bưởi, ổi, nhãn, trồng mới 14ha rừng keo... Đây sẽ là những tiền đề quan trọng giúp xóm có những đột phát trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng, nâng cao hiệu quả kinh tế. 

Trong 10 năm trở lại đây, xóm huy động được gần 1 tỷ đồng để hoàn thành các tiêu chí xây dựng NTM. Đến nay, toàn xóm bê tông hóa được 3km đường trục xóm, liên gia và nội đồng, hoàn thiện 90% kênh mương thủy lợi, 100% hộ dân được sử dụng điện an toàn, thường xuyên từ nguồn điện lưới quốc gia, có gần 3km đường điện chiếu sáng tại khu dân cư tập trung, đường trục xóm và ngõ xóm; không có nhà tạm, nhà dột nát; tỷ lệ nhà đạt chuẩn theo tiêu chuẩn đạt 99%; thu nhập bình quân đầu người đạt 42 triệu đồng/người/năm. Năm 2019, xóm có 113/114 hộ đạt gia đình văn hóa (99%); 17 năm liền xóm đạt danh hiệu “Làng văn hóa”.  Nhà văn hóa xóm được xây dựng với quy mô 120 chỗ ngồi; 95% người dân tham gia bảo hiểm y tế; 100% hộ dân trong xóm được sử dụng nước hợp vệ sinh, trong đó có khoảng 60% sử dụng nước sạch theo quy định. Chi bộ giữ vững danh hiệu trong sạch vững mạnh. Đến nay, xóm đã đạt 7/9 tiêu chí xóm NTM kiểu mẫu, 2 tiêu chí chưa đạt là hộ nghèo và văn hóa, giáo dục, y tế, bởi xóm vẫn còn 1 hộ nghèo (theo quy định là không còn hộ nghèo) và tường rào, cổng ngõ của nhà văn hóa xóm, cùng một số hộ dân cần được chỉnh trang. Theo anh Chu Văn Tuyên, thời gian tới xóm, sẽ tập trung hỗ trợ hộ nghèo còn lại thoát nghèo, chỉnh trang tường rào, cổng nhà văn hóa xóm; vận động các gia đình chỉnh trang khuôn viên, cổng ngõ, cải tạo vườn tạp. Đồng thời, thành lập tổ vệ sinh môi trường, vận động người dân tiến hành thu gom, xử lý rác thải tại các điểm thu gom; vận động các cơ sở sản xuất kinh doanh trên địa bàn đảm bảo quy định về bảo vệ môi trường… 

Bà Hoàng Thị Như Hoa, Phó Chủ tịch UBND xã cho biết: Mục tiêu của xã Phú Thượng là sẽ đạt NTM kiểu mẫu vào năm 2020 vì vậy Đảng bộ và nhân dân trong xã tiếp tục quan tâm, hỗ trợ nâng cao chất lượng các tiêu chí, nhất là đẩy mạnh phát triển kinh tế, tăng thu nhập cho nhân dân trong xóm. Với sự đồng lòng, quyết tâm của cán bộ và người dân xóm Cao Lầm, chúng tôi tin rằng, xóm sẽ “cán đích” NTM kiểu mẫu vào năm 2020 theo đúng kế hoạch đã đề ra, góp phần hoàn thành mục tiêu chung của xã.