Các đối tượng gồm: Vũ Thanh Hà, nguyên Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Hóa dầu và Nhiên liệu sinh học Dầu khí; Nguyễn Xuân Thủy, nguyên Phó trưởng Phòng Đầu tư dự án, Công ty Cổ phần Hóa dầu và Nhiên liệu sinh học Dầu khí; Phạm Xuân Diệu, nguyên Tổng Giám đốc Tổng công ty Cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam; Nguyễn Ngọc Dung, nguyên Phó Tổng giám đốc Tổng Công ty Cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam; Đỗ Văn Quang, nguyên trưởng Ban Kinh tế kế hoạch (sau là Ban Kinh tế đấu thầu), Tổng Công ty cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam; Trần Thị Bình, nguyên Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam; Khương Anh Tuấn, nguyên Phó trưởng phong Thương mại; Lê Thanh Thái, nguyên trưởng phòng Kinh doanh và Hoàng Đình Tâm, nguyên Kế toán trưởng Công ty Cổ phần Hóa dầu và Nhiên liệu sinh học Dầu khí (PVB).

Vai trò của ông Đinh La Thăng trong vụ Ethanol Phú Thọ

Kết quả điều tra cho thấy, ngày 29/10/2007, ông Đinh La Thăng, khi đó đang là Chủ tịch Hội đồng quản trị PVN, ký ban hành nghị quyết "chấp thuận chủ trương đầu tư Nhà máy sản xuất Ethanol khu vực phía Bắc" với phương thức thành lập công ty cổ phần làm chủ đầu tư dự án.

Hai tháng sau đó, Sở Kế hoạch và Đầu tư TP Hà Nội cấp giấy đăng ký kinh doanh lần đầu cho PVB, vốn điều lệ là 405 tỷ đồng, cổ đông sáng lập gồm Tổng Công ty Dầu khí Việt Nam (PVoil) góp vốn tương đương 29%; Tổng Công ty Dung dịch khoan và Hóa phẩm Dầu khí (DMC) góp vốn tương đương với 10% vốn điều lệ; Công ty Tài chính Dầu khí (PVFC) góp vốn tương đương 10% vốn điều lệ...

Sau đó, thông qua đầu thầu rộng rãi, vào ngày 11/8/2008, PVB và Công ty Cổ phần thiết kế công nghiệp hóa chất (CECO) ký hợp đồng về tư vấn lập dự án đầu tư xây dựng công trình và lập hồ sơ mời thầu lựa chọn nhà thầu chìa khóa trao tay. Một ngày sau đó, PVB có quyết định về việc phê duyệt Hồ sơ mời sơ tuyển gói thầu TK05 “ Chìa khóa trao tay” xây dựng nhà máy sản xuất Ethanol nhiên liệu tại Tam Nông, tỉnh Phú Thọ để sơ tuyển, lựa chọn nhà thầu.

Do biết Tổng Công ty Cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam (PVC) không đáp ứng được các yêu cầu về năng lực, kinh nghiệm mà hồ sơ mời sơ tuyển quy định nên Đỗ Văn Quang đã tham mưu, dự thảo để PVC phát hành công văn gửi PVB xin gia hạn thời gian nộp hồ sơ dự tuyển và đề nghị hạ một số tiêu chí đánh giá về năng lực kỹ thuật, năng lực tài chính và kinh nghiệm của nhà thầu nhưng PVB không chấp thuận...

Đến ngày 8/10/2008, PVC có công văn gửi PVB thông báo thành lập Liên danh PVC/ Alfa Laval/ Delta- T tham dự sơ tuyển gói thầu TK 05. Tại thời điểm đóng sơ tuyến, có 6 nhà thầu nộp hồ sơ tham dự, trong đó có  Liên danh PVC/ Alfa Laval/ Delta- T. Kết quả chấm sơ tuyển, CECO đánh giá cả 6 nhà thầu đều chưa đạt 100 % tiêu chí đánh giá về năng lực, kinh nghiệm mà hồ sơ mời sơ tuyển quy định. Trong đó, Liên danh PVC/ Alfa Laval/ Delta- T chưa đạt được nhiều tiêu chí như năng lực kỹ thuật, năng lực tư vấn thiết kế do chưa làm Chủ nhiệm thiết kế công trình sản xuất Ethanol nhiên liệu nào có công suất từ 100. 000 m3/ năm trở lên; năng lực về xây dựng chưa đạt do chưa làm chỉ huy trưởng dự án, công trình công nghiệp nào có giá trị từ 45 triệu USD trở lên; ngoài ra báo cáo tài chính năm 2006 thể hiện PVC bị thua lỗ...

Như vậy là mặc dù biết PVC chưa từng thực hiện dự án nào về lĩnh vực Ethanol và tình hình tài chính của PVC đang lâm vào tình trạng khó khăn nhưng từ trước khi PVB triển khai lựa chọn nhà thầu thi công xây dựng Nhà máy Ethanol Phú Thọ, với ý định xây dựng PVC trở thành đơn vị xây lắp chuyên ngành dầu khí hàng đầu Việt Nam, trong vai trò là Chủ tịch HĐQT PVN, Trưởng Ban Chỉ đạo triển khai các Dự án nhiên liệu sinh học, ông Đinh La Thăng đã chủ trì nhiều cuộc họp của PVN và Ban chỉ đạo triển khai các Dự án nhiên liệu sinh học, định hướng giao thầu cho PVC thực hiện các dự án này...

Biết nhà thầu không đủ điều kiện vẫn ký công văn chỉ định

Quá trình điều tra, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an xác định: Dù biết 6 nhà thầu không ai đủ điều kiện nhưng ông Đinh La Thăng và cấp dưới vẫn ký nhiều công văn, chỉ đạo thực hiện chỉ định thầu cho Liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T tham gia dự án trên. Cụ thể: Theo định hướng giao thầu của PVN, tuy biết PVC chưa từng thực hiện dự án nào về lĩnh vực Ethanol nhưng Đỗ Văn Quang vẫn tham mưu, dự thảo để PVC phát hành công văn ngày 18/8/2008 giử PVB, PVN xin được chỉ định thực hiện Dự án Ethanol Phú Thọ.

Dự án nhà máy nhiên liệu sinh học Ethanol Phú Thọ được Công ty Cổ phần Hóa dầu và Nhiên liệu sinh học Dầu khí (PVB) khởi công từ tháng 6/2009, dự kiến đưa vào hoạt động năm 2012 nhưng đến nay vẫn "án binh bất động".

Do chưa có ý kiến chỉ đạo của PVN nên PVB không đồng ý chỉ định thầu mà vẫn tổ chức đấu thầu quốc tế rộng rãi. Và sau đó, tuy chưa được chỉ định thầu và biết CECO đánh giá Liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T không dạt các yêu cầu như trên nhưng Đỗ Văn Quang vẫn tiếp tục tham mưu, dự thảo để Phạm Xuân Diệu, Tổng giám đốc PVC ký Công văn vửi PVN, PVB xin chỉ định thực hiện xây dựng Nhà máy sản xuất cồn nhiên liệu sinh học phía Bắc. Tại Công văn này, Đinh La Thăng có bút phê chỉ đạo Phó Tổng giám đốc Phạm Thị Thu Hà giải quyết theo chủ trương chung của Tập đoàn. Vai trò là Phó trưởng Ban chỉ đạo triển khai các dự án nhiên liệu sinh học, Trần Thị Bình cũng nhận được công văn này đã chỉ đạo qua mạng “e-copy” là Ban QLĐT xem xét xử lý để có hướng dẫn cho các đơn vị liên quan”.

Căn cứ công văn chỉ đạo của Đinh La Thăng và cựu lãnh đạo PVN, tháng 6/2009, thực hiện chỉ đạo của PVN về việc Công ty CP Hóa dầu và Nhiên liệu sinh học Dầu khí ra quyết định chỉ định thầu cho liên danh PVC và ký hợp đồng EPC, chi hàng nghìn tỷ đồng cho dự án. Quá trình thực hiện, do liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T không đủ năng lực nên dự án nhà máy Ethanol Phú Thọ phải dừng thi công từ tháng 3/2013.

Cơ quan ANĐT xác định, tính đến ngày khởi tố vụ án, chủ đầu tư đã sử dụng 1.467.863.245.936 đồng để thực hiện dựa án xây dựng Nhà máy sản xuất Ethanol và các dự án thành phần. PVB đã vay của Sea Bank và PVFC (nay là PC Combank) tổng số 754.249.277.500 đồng.

Từ ngày dự án dừng thi công (27/3/2013) đến ngày 25/7/2014 PVB đã trả lãi vay 125.174 197.537 đồng; số tiền lãi PVB còn phải trả cho các ngân hàng từ ngày 26/7/2014 đến ngày khởi tố vụ án là 417.392.911.881 đồng... Dự án Ethanol Phú Thọ gây ra tòan bộ số tiền lãi phát sinh mà PVB đã trả và số còn nghĩa vụ trả cho các ngân hàng từ khi dự án dừng thi công đến ngày khởi tố là 543.107.109.418 đồng...Quá trình điều tra còn xác định, hành vi phạm tội của các bị can khác trong vụ án.

 Cơ quan An ninh điều tra xác định vụ án xảy ra tại PVB gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Các bị can hầu hết là những người giữ vị trí chủ chốt trong các đơn vị kinh tế quan trọng, được Nhà nước tin tưởng giao quản lý vốn và thực hiện dự án, công trình lớn. Tuy nhiên, quá trình thực hiện, các bị can đã vi phạm pháp luật, gây thiệt hại lớn về kinh tế, khiến dư luận bức xúc nên cần xử lý nghiêm. Quá trình điều tra, ông Thăng thành khẩn khai báo, tích cực hợp tác với cơ quan chức năng. Trước đây, bị can có thành tích xuất sắc trong công tác. Kết luận điều tra đề nghị VKSND tối cao áp dụng các tình tiết giảm nhẹ theo quy định đối với cựu Chủ tịch PVN.

Được biết, dự án Ethanol Phú Thọ có vốn đầu tư ban đầu khoảng 1.700 tỷ đồng, sau điều chỉnh lên hơn 2.400 tỷ đồng, dự án nằm trên diện tích 50 ha chủ yếu là đất trồng lúa ở huyện Tam Nông, Phú Thọ.

Về bị can Đinh La Thăng, trước đó đã liên quan 2 vụ án gồm Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế khiến PVN mất 800 tỷ đồng khi góp vốn vào Oceanbank và Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng xảy ra tại PVC liên quan Trịnh Xuân Thanh. Với hành vi này, năm 2018, ông Thăng bị Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội xét xử phúc thẩm trong 2 vụ án xảy ra tại Tổng Công ty Cổ phần xây lắp dầu khí Việt Nam, Tập đoàn dấu khí Việt Nam và Ngân hàng thương mại Cổ phần Đại dương tuyên phạt tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế, gây hậu quả nghiêm trọng, tổng hình phạt chung là 30 năm tù"./.