Với địa hình nhiều đồi, núi dốc và mạng lưới sông, suối dày đặc, huyện Định Hóa là địa phương có khả năng xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở đất cao hơn so với các địa phương khác trong tỉnh. Chỉ riêng trong năm 2020, trên địa bàn huyện đã xảy ra 3 đợt mưa giông, lốc cùng một trận mưa đá gây thiệt hại lớn về tài sản, hoa màu của người dân. Bên cạnh đó, nhiều tuyến đường bị ngập úng gây ách tắc, khó khăn cho việc đi lại của người dân. Theo ước tính, tổng thiệt hại do thiên tai gây ra trong năm 2020 ở huyện Định Hóa là trên 4 tỷ đồng. Từ thực tế đó, huyện Định Hóa rất quan tâm đến công tác phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn, đặc biệt là cảnh báo sớm nguy cơ xảy ra thiên tai để kịp thời ứng phó.

Trước năm 2017, huyện Định Hóa sử dụng dữ liệu từ 2 trạm đo mưa thủ công (đặt tại thị trấn Chợ Chu và xã Điềm Mặc) để theo dõi số liệu phục vụ cho công tác dự báo, cảnh báo thiên tai. Những trạm đo mưa thủ công này có nhược điểm là độ chính xác không cao, không cập nhật được theo thời gian thực, quy trình lấy dữ liệu tốn nhiều thời gian, ảnh hưởng không nhỏ đến việc quan trắc và cảnh báo sớm nguy cơ xảy ra lũ quét, sạt lở đất. Trước những tồn tại đó, năm 2017, Đài Khí tượng thủy văn tỉnh đã lắp đặt tại huyện Định Hóa 9 trạm đo mưa tự động ở các xã, gồm: Phú Đình, Thanh Định, Lam Vỹ, Quy Kỳ, Trung Hội, Bình Thành, Bộc Nhiêu, Linh Thông và thị trấn Chợ Chu.

Nói về hiệu quả của trạm đo mưa được đặt tại xã, ông Lưu Đức Hồng, Bí thư Đảng bộ xã Quy Kỳ cho biết: Xã có địa hình đồi núi dốc, trên 30 điểm có suối cắt ngang qua đường giao thông nên mỗi khi mưa lớn, những vị trí này có nguy cơ xảy ra lũ ống, lũ quét. Trước đây, khi chưa có các trạm đo mưa tự động, người dân chỉ nhận được thông tin thời tiết từ đài phát thanh, truyền hình của tỉnh, huyện vào những khung giờ nhất định. Thông tin lượng mưa cũng chung chung, không chi tiết tới từng khu vực. Từ khi được lắp đặt hệ thống đo mưa tự động, chúng tôi được tiếp cận thông tin lượng mưa theo thời gian thực, qua đó Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai của xã kịp thời cảnh báo người dân để chủ động lên phương án ứng phó, giảm nhẹ thiệt hại. Từ năm 2017 đến nay, nhờ các dữ liệu từ trạm, UBND xã cảnh báo giúp hàng trăm hộ dân sinh sống khu vực có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi lũ chủ động di dời đến nơi an toàn, có những biện pháp bảo vệ tính mạng và tài sản.

Được biết, trong năm 2020, Quỹ cộng đồng phòng, tránh thiên tai đã tài trợ lắp đặt thêm 10 trạm đo mưa tự động tại các huyện: Đại Từ, Võ Nhai, Phú Bình, Phú Lương và T.P Sông Công. Hiện, các trạm này do Chi cục Thủy lợi tỉnh trực tiếp quản lý, vận hành và chia sẻ dữ liệu với Đài Khí tượng thủy văn tỉnh để đưa ra những thông tin cảnh báo về nguy cơ thiên tai. Hệ thống đo mưa tự động có ưu điểm là cập nhật lượng mưa theo thời gian thực với mức sai số chỉ 1%. Bên cạnh đó, hệ thống cũng được kết nối đường truyền internet để tự động gửi dữ liệu về các cơ quan, đơn vị chức năng theo thời gian thực tế, qua đó cảnh báo sớm nguy cơ thiên tai. Dự kiến, trong năm nay, Quỹ cộng đồng phòng tránh thiên tai sẽ tiếp tục hỗ trợ lắp đặt thêm 10 trạm đo mưa tự động trên địa bàn tỉnh.