Vườn quốc gia Cúc Phương được thành lập vào năm 1962, thuộc địa phận của 3 tỉnh: Thanh Hóa, Hòa Bình và Ninh Bình, được biết đến là rừng đặc dụng và nguyên sinh đẹp nhất, diện tích 22.048ha, 1/2 diện tích là núi đá vôi. Đây cũng là một trong những khu vườn quốc gia có hệ sinh thái động thực vật vô cùng đa dạng, phong phú.

Ngoài ra, Vườn quốc gia Cúc Phương còn nổi tiếng về sinh thái, môi trường và sự đa dạng sinh học của thảm thực vật với 2.234 loài thực vật bậc cao và rêu; 122 loài bò sát và lưỡng cư; 66 loài cá khác nhau; gần 2.000 loại côn trùng; 135 loài thú (loài voọc đen mông trắng được chọn làm biểu tượng của vườn).

Cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ tại Cúc Phương với nhiều hang động đẹp như: Động Sơn Cung, động Phò Mã Giáng... Một số hang động còn lưu giữ những dấu tích cổ xưa của người tiền sử, sống cách đây 7.500 - 12.000 năm như hang Đắng, hang Con Moong... đều nằm trong địa hình karst nửa che phủ.

Chính bởi những đặc trưng tạo nên nét độc đáo mà không rừng nguyên sinh nào có được nên Vườn quốc gia Cúc Phương trở thành điểm đến sinh thái nổi tiếng không thể bỏ qua và được vinh danh 4 năm liền - từ năm 2019 đến năm 2022, trong Giải thưởng Du lịch thế giới, là Công viên quốc gia hàng đầu châu Á.