Xã Cổ Lũng nằm dọc tuyến Quốc lộ 3 (Thái Nguyên - Bắc Kạn), có 18 xóm với trên 2.600 nhân khẩu. Những năm trước đây, để có nước sinh hoạt hằng ngày, người dân phải tự đào giếng khơi hoặc khoan giếng. Tuy nhiên, hầu hết bà con đều không biết rằng nguồn nước tại khu vực này bị nhiễm sắt, không bảo đảm an toàn cho sức khỏe khi sử dụng. Đánh giá này đã được các cán bộ của Trung tâm Nước sinh hoạt và Vệ sinh môi trường nông thôn tỉnh đưa ra sau khi khảo sát và lấy mẫu nước phân tích. Ngay cả người dân nơi đây cũng thừa nhận nguồn nước giếng mà họ tự khai thác, sử dụng bấy lâu nay không bảo đảm về độ sạch, an toàn. Bằng chứng là hệ thống máy lọc nước (củ lọc) của bà con bị bám bẩn rất nhanh, thường xuyên phải thay mới dẫn đến tốn kém.

Trước thực trạng trên, Trung tâm Nước sinh hoạt và Vệ sinh môi trường nông thôn tỉnh đã tiến hành khảo sát, xây dựng Nhà máy cấp nước sinh hoạt tại địa phương. Công trình có tổng mức đầu tư trên 10,2 tỷ đồng, sử dụng 3 nguồn vốn: Vốn vay Ngân hàng Thế giới (WB), vốn đối ứng từ ngân sách tỉnh và vốn đóng góp của người dân được hưởng lợi. Vậy nhưng ban đầu vì nhiều người chưa nhận thức đúng, đủ về vai trò của nước sạch đối với sức khỏe và cuộc sống sinh hoạt hàng ngày nên bà con còn băn khoăn. Hơn nữa, nhiều gia đình đang quen với việc sử dụng nước tự khai thác, không mất chi phí, nay phải đóng góp đối ứng và mua nước từ Nhà máy nên chưa thực sự đồng thuận. Do đó quá trình xây dựng Nhà máy gặp một số vướng mắc, khó khăn. 

Đến nay, người dân xã Cổ Lũng đã hình thành thói quen sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh trong cuộc sống thường ngày. 

Để giải quyết vướng mắc, các cán bộ Trung tâm Nước sinh hoạt và Vệ sinh môi trường nông thôn tỉnh đã phối hợp với chính quyền địa phương tăng cường tuyên truyền đến người dân về vai trò của nước sạch với cuộc sống, sức khỏe để từ đó bà con hiểu, ủng hộ công trình. Sau nhiều nỗ lực, Nhà máy đã được hoàn thành và đưa vào vận hành thử, cung cấp nước sạch cho trên 500 hộ dân. Qua vận hành thử, cấp nước sạch sinh hoạt miễn phí cho bà con trong một thời gian dài, đến tháng 5-2021, công trình chính thức đi vào hoạt động, cung cấp nước cho người dân có thu phí. Đến nay, công trình đã khẳng định được vai trò quan trọng của mình và được người dân đánh giá cao.

Bà Phạm Thị Đáng, ở xóm Cổ Lũng phấn khởi chia sẻ: Từ khi có nước từ công trình dẫn về tận nhà, gia đình tôi sử dụng thấy rất tiện lợi, nước chảy mạnh, không phải dùng máy bơm. Đặc biệt, dùng nước từ Nhà máy, nhà tôi không phải chạy qua máy lọc mà nước vẫn bảo đảm. Bởi khi tôi cho chạy qua máy lọc nước thì dường như củ lọc không bị bẩn, trong khi trước đây khi dùng nước giếng thì phải thay củ lọc thường xuyên. Về giá nước, với mức 7.000 đồng/m3 gia đình tôi thấy rất hợp lý. Sử dụng nước từ Nhà máy, tôi cảm thấy rất yên tâm.

Còn ông Vương Văn Hoa, Tổ trưởng Nhà máy nước Cổ Lũng cho biết: Nhà máy khai thác nước ở độ sâu 60-70m, sau đó xử lý qua bể lắng, hệ thống lọc, khử trùng theo đúng quy trình kỹ thuật nên bảo đảm về chất lượng trước khi cung cấp đến người dùng. Bên cạnh đó, Trung tâm Nước sinh hoạt và Vệ sinh môi trường nông thôn tỉnh đã tổ chức 2 buổi tập huấn về sử dụng nước sạch cho nhân dân địa phương, từ đó nhận thức và nhu cầu được dùng nước sạch của bà con được nâng lên. Đến nay, người dân đã hình thành thói quen sử dụng nước sạch trong sinh hoạt hằng ngày. Minh chứng cho điều này là nếu như ban đầu chỉ có trên 500 hộ trong xã đăng ký sử dụng nước từ Nhà máy thì đến nay đã tăng lên trên 600 hộ. Công suất khai thác, cung cấp nước của Nhà máy ban đầu là 50m3/ngày đêm, nay tăng lên 200m3/ngày đêm. Mạng lưới đường ống hiện nay dài trên 35km và vẫn còn nhiều hộ đăng ký lắp đặt, chúng tôi đang nỗ lực đáp ứng…