Lắng đọng không gian văn hóa Trà

Trước mắt tôi, trên khuôn viên diện tích 2,61ha của xã Tân Cương, Không  gian trà - nơi diễn ra nhiều hoạt động quan trọng của Liên hoan đã thành hình 4 phần theo thiết kế: Sân trung tâm, bãi đỗ xe, khu nhà trung tâm và khu điều hành đón tiếp khách. Khu nhà trung tâm lợp ngói sóng màu xanh lá chè đang hoàn thiện những phần việc cuối. Hàng trăm công nhân tranh thủ thời tiết khô ráo hối hả phần việc của mình.

Đang chỉ đạo mọi người nhanh tay lau quét mặt sàn, treo đèn lồng đỏ ở hiên khu Thưởng trà, kỹ sư xây dựng Trần Mạnh Đạt (Công ty cổ phần xây dựng số 1 Thái Nguyên) - chỉ huy trưởng công trình cho tôi biết đã hoàn thành 99% công việc, theo kế hoạch đến ngày 30-10 mới phải bàn giao, nhưng chúng tôi sẽ giao trước cho bên nội thất vào lắp đặt bàn ghế. Rồi Đạt đưa tôi dạo một vòng công trình. Với diện tích 500m2, khu Thưởng trà có kiến trúc mang phong cách làng quê Bắc bộ, bao xung quanh là 2 cấp hành lang, người thưởng trà có thể ngồi trong nhà hoặc đi dạo ngắm vườn chè bao bọc xung quanh.

Liên kết với khu Thưởng trà là khu Trưng bày sản phẩm chè và khu Triển lãm. Kỹ sư Nguyễn Thế Thành - người giám sát công trình này - miêu tả với tôi hình dáng “tác phẩm” các anh đang làm có hình một chiếc ấm tích. Liên kết giữa các khu là hành lang rộng có mái che, bên cạnh là hồ nước có những bông hoa Súng nở tím ngát. Dù vật liệu còn ngổn ngang, nhưng tôi đã cảm nhận được một không gian đẹp, thích hợp cho du khách tìm hiểu về vùng đất, con người Thái Nguyên với sản vật nổi tiếng là chè và thưởng thức trà trong khung cảnh hữu tình.

Trong khi các kỹ sư, công nhân đang dốc sức để bàn giao công trình đúng tiến độ, thì có một bộ phận khác cũng đang âm thầm chuẩn bị để “lắp” nội dung vào phần “vỏ” mới được nhận bàn giao. Chị Bàn Thị Hà, Trưởng phòng Kiểm kê - Bảo quản (Bảo tàng tỉnh) mở cửa kho cho tôi xem những hiện vật các chị sẽ trưng bày tại khu Triển lãm của Không gian văn hóa Trà. Có hơn 600 tài liệu, hiện vật được xếp đặt theo hệ thống để làm nổi bật truyền thống lịch sử, văn hóa về đất và người Thái Nguyên; những đặc trưng liên quan đến đời sống sinh hoạt cũng như nghề trồng, chế biến chè từ trước đến nay.

Một trong những phần trưng bày phải tìm kiếm hiện vật mới nhiều nhất là phần về chè Thái Nguyên và văn hóa ẩm thực trà. Từ tháng 7-2011, các cán bộ nhân viên Bảo tàng đã tỏa đi các địa phương trong tỉnh để sưu tầm hiện vật, tài liệu, gặp gỡ nhân chứng đưa về Bảo tàng các mẫu đất trồng chè truyền thống ở Tân Cương (T.P Thái Nguyên), Trại Cài (Đồng Hỷ), La Bằng (Đại Từ); các công cụ, dụng cụ trồng, thu hái, vận chuyển, chế biến, bảo quản chè; các mẫu sản phẩm chè qua các thời kỳ.

Trong kho bảo quản, tôi thấy chiếc chảo gang 1,5m x 2,3m sưu tầm được ở gia đình ông Bùi Xuân Tiến, xóm Hồng Thái (Tân Cương); những chiếc thạ, dậu, cày, cuốc, rổ, rá; những chiếc nón Tày (Định Hóa), tàu lá cọ che đầu khi hái chè (Phú Lương)…Chị Hà kể: Chúng tôi đến từng nhà hỏi xem ai còn giữ được những vật dụng về chè để xin, nhặt nhạnh, lập hồ sơ, cho vào kho bảo quản… Đến nay, mọi thứ đã sẵn sàng, có mặt bằng là chúng tôi tiếp cận sắp xếp ngay.

Cùng với Bảo tàng, nhiều đơn vị, cá nhân khác cũng đã sẵn sàng mang đồ vật vào lắp ráp trong Không gian văn hóa. Như ông Phạm Huy Dụng ở tổ 11 thị trấn Chùa Hang, Chủ nhiệm Câu lạc bộ nghiên cứu sưu tầm Việt Bắc đã chuẩn bị hàng trăm cổ vật về ấm, chén chè mang đến trưng bày; các đơn vị sản xuất chè đang đóng gói những sản phẩm đẹp nhất mang đến giới thiệu. Và vui hơn cả là bà con xã Tân Cương, cùng với con đường áp - phan mới trải, Tân Cương đang dần mang bộ mặt đô thị. Trên đường từ Không gian văn hóa Trà trở về, tôi rẽ vào cơ sở sản xuất chè Hảo Đạt, được chủ nhà mời uống chén trà tuyệt ngon và nghe chị bộc bạch dự kiến của mình. Chị Hảo nói: - Tôi sẽ làm 1 quầy hàng giới thiệu sản phẩm, gian giữa này tôi đặt mấy bộ bàn ghế cho khách uống trà, trên tường kia tôi sẽ treo một số tấm ảnh lớn về trà… Hy vọng, khách vào tham quan vùng trà đặc sản sẽ rẽ vào cơ sở của tôi và tôi sẽ có thêm thị trường sau Liên hoan.