Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị về phát triển bền vững vùng ĐBSCL

Tham dự hội nghị có các đồng chí: Lê Hồng Anh, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Thường trực Ban Bí thư; Trương Mỹ Hoa, nguyên Bí thư T.Ư Đảng, nguyên Phó Chủ tịch nước; các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị: Trần Thanh Mẫn, Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam; Nguyễn Văn Nên, Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh; đồng chí Lê Minh Khái, Bí thư T.Ư đảng, Tổng Thanh tra Chính phủ; các đồng chí Phó Thủ tướng: Trương Hòa Bình, Trịnh Đình Dũng; cùng đại diện các tổ chức quốc tế và lãnh đạo các bộ, ngành T.Ư, lãnh đạo các tỉnh, thành phố vùng ĐBSCL.

Sau hơn ba năm triển khai thực hiện Nghị quyết, vùng ĐBSCL đã có những thay đổi, chuyển mình mạnh mẽ theo hướng thuận thiên, bền vững; kinh tế, xã hội có bước phát triển nhanh; sinh kế, đời sống của nhân dân được từng bước cải thiện, thể hiện qua các mặt sau:

Nghị quyết số 120 góp phần định hình không gian phát triển thông qua kết nối hạ tầng giao thông, liên kết vùng đã và đang có nhiều tiến triển, thay đổi bộ mặt của ĐBSCL. Một số cơ chế chính sách đã được rà soát, bổ sung; quy hoạch tổng thể phát triển bền vững vùng ĐBSCL đang được khẩn trương hoàn thành. Hiệu quả của việc phân vùng, chuyển đổi sản xuất theo phương châm thuận thiên đã được chứng minh qua đợt hạn mặn kỷ lục 2019-2020 vừa qua, qua đó chuyển hóa được thách thức thành cơ hội cho phát triển, giảm thiểu thiệt hại cho sản xuất, kinh doanh.

Tăng trưởng GDP luôn ở mức cao, trong hai năm liên tục 2018 và 2019 đều đạt mức tăng trưởng ấn tượng khoảng 7,3%. Chuyển đổi cơ cấu kinh tế đạt được một số kết quả tích cực, nhất là trong nông nghiệp đã khẳng định chủ trương đúng đắn, chủ động thích ứng với tác động của BĐKH, sống chung và coi lũ, nước mặn, nước lợ là tài nguyên để phát triển kinh tế với phân vùng hợp lý trên cơ sở phân bổ tài nguyên nước của toàn vùng.

Đời sống văn hóa, tinh thần từng bước được nâng cao, các giá trị văn hóa truyền thống của vùng từng bước được bảo tồn, phát huy khai thác hiệu quả phục vụ người dân ĐBSCL và cả nước cũng như các du khách quốc tế.

Dịch bệnh được giám sát, khống chế và có xu hướng giảm; tỷ lệ hộ gia đình nông thôn vùng ĐBSCL có nhà tiêu hợp vệ sinh năm 2019 đạt 62% (tăng 6,7% so với năm 2017).

Những kết quả trên đạt được là nhờ sự quan tâm, chỉ đạo sâu sát của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự vào cuộc tích cực chủ động của các bộ, ngành, địa phương; sự đồng thuận, tích cực hưởng ứng của người dân và doanh nghiệp trong vùng nói riêng và cả nước nói chung, sự quan tâm và tham gia hiệu quả của cộng đồng quốc tế. Đặc biệt, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ thường xuyên chỉ đạo sâu sát, đôn đốc việc thực hiện Nghị quyết cùng với những giải pháp hiệu quả.

Tuy nhiên, vùng ĐBSCL đối mặt với nhiều khó khăn thách thức. Một số cơ chế chính sách chậm đi vào thực tiễn, nhất là cơ chế điều phối liên kết vùng; nguồn vốn đầu tư công cho các công trình có tính chất kết nối vùng chưa đáp ứng yêu cầu. Luật quy hoạch được ban hành với các yêu cầu và nội dung mới dẫn đến một số lúng túng trong quá trình rà soát, xây dựng quy hoạch, nhất là việc xây dựng Quy hoạch tổng thể vùng ĐBSCL theo phương pháp tích hợp, và các quy hoạch ngành, địa phương để tích hợp vào Quy hoạch vùng ĐBSCL.

Thách thức lớn nhất của vùng là BĐKH, thiên tai đang ngày càng diễn ra nhanh, phức tạp và sẽ tiếp tục khó lường, khó dự báo do tính thất thường, cực đoan, đặc biệt là những tác động ngắn hạn. Các hoạt động khai thác, sử dụng nước ở phía thượng nguồn, đặc biệt là các dự án thủy điện trên dòng chính sông Mê Công ngày càng phức tạp hơn trong khi cơ chế điều phối tiểu vùng đã cho thấy những bất cập, khó phát huy tối đa hiệu quả...

Tại hội nghị, lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương trong vùng kiến nghị nhiều giải pháp phát triển bền vững vùng trong thời gian tới, tập trung vào đầu tư cơ sở hạ tầng giao thông, thủy lợi, sản xuất nông nghiệp thích ứng với BĐKH, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, cơ chế điều phối liên kết vùng...

Phát biểu ý kiến tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, vùng ĐBSCL có vai trò, vị trí rất quan trọng đối với đất nước. Những kết quả đạt được sau ba năm thực hiện Nghị quyết chỉ là bước đầu, trách nhiệm Chính phủ, các bộ ngành rất lớn.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu kết luận hội nghị. 

Về phát triển ĐBSCL trong thời gian tới, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương cần tạo lập môi trường kinh doanh bình đẳng cho các thành phần kinh tế, để các doanh nghiệp, các hợp tác xã tạo ra việc làm, thu nhập cho người dân vùng; phát triển đồng bộ các thị trường lao động, thị trường đất đai phục vụ cho sản xuất lớn; tăng đầu tư cho khoa học công nghệ, công nghệ sinh học, công nghệ mới thích ứng với BĐKH; tạo lập và hình thành các quỹ đầu tư, có cơ chế huy động vốn cho phát triển vùng, các dự án phát triển thích ứng với BĐKH.

Ưu tiên nguồn lực từ ngân sách đầu tư nhiều hơn nữa cho vùng ĐBSCL, đặc biệt là các dự án trọng điểm đã xác định trong 5 đến 10 năm tới; chú trọng các biện pháp công trình và phi công trình trong thích ứng với BĐKH.

Thủ tướng Chính phủ đề nghị, các địa phương cần có nguồn ngân sách chi cho ứng phó với BĐKH; tăng cường liên kết vùng, tạo sự kết nối các  tiểu vùng, liên vùng và liên kết giữa TP Hồ Chí Minh với ĐBSCL, đồng thời phát huy vai trò Hội động điều phối vùng trong phân bổ ngân sách, dự án đầu tư. Quy hoạch phát triển đô thị ven biển, ven sông cần thích ứng với BĐKH; tăng cường hợp tác quốc tế để có được sự hỗ trợ về khoa học và nguồn lực đáp ứng yêu cầu phát triển vùng; có chương trình hỗ trợ các đối tượng dễ bị tổn thương do BĐKH như: người già, phụ nữ, trẻ em; quan tâm bảo vệ môi trường, giảm rác thải và khí nhà kính...

Thủ tướng khẳng định phát triển ĐBSCL theo hướng thuận thiên nhưng không phải cam chịu mà có các giải pháp thích ứng phù hợp với phát triển của vùng về sản xuất, đời sống. Đảng, Nhà nước, Chính phủ các bộ ngành địa phương quyết tâm thực hiện Nghị quyết quan trọng này để ĐBSCL phát triển bền vững.

Thủy sản là lĩnh vực ưu tiên trong phát triển vùng ĐBSCL thích ứng với BĐKH. Trong ảnh: Thu hoạch cá tra tại HTX Thới An, quận Ô Môn, T.P Cần Thơ.