HƯỚNG DẪN

Tuyên truyền kỷ niệm 45 năm

cuộc Tổng tiến công nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968

 

Thực hiện Hướng dẫn số 73-HD/BTGTW, ngày 01 tháng 02 năm 2013 của Ban Tuyên giáo Trung ương, Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ hướng dẫn công tác tuyên truyền kỷ niệm 45 năm cuộc Tổng tiến công nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 như sau:

I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU

1. Thông qua các hoạt động tuyên truyền nhằm khẳng định cuộc Tổng tiến công nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 là đường lối đúng đắn của Đảng góp phần làm nên Chiến thắng 30/4/1975 giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

2. Thông qua các hoạt động tuyên truyền, góp phần giáo dục truyền thống yêu nước, ý chí độc lập, tự chủ, niềm tự hào dân tộc cho cán bộ, chiến sĩ và nhân dân ta, tạo sự thống nhất cao về ý chí và hành động trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc hôm nay; phản bác những luận điệu xuyên tạc, phủ nhận giá trị, ý nghĩa của sự kiện này.

3. Gắn tuyên truyền kỷ niệm 45 năm cuộc Tổng tiến công nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 với tuyên truyền kỷ niệm 83 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam và mừng Xuân Quý Tỵ nhằm tạo không khí phấn khởi, cổ vũ tinh thần quyết tâm khắc phục khó khăn, tranh thủ thời cơ, thuận lợi quyết tâm hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội ngay từ tháng đầu, quý đầu năm 2013.

II- NỘI DUNG VÀ HÌNH THỨC TUYÊN TRUYỀN, GIÁO DỤC

1. Nội dung tuyên truyền

- Tuyên truyền về những thắng lợi to lớn và ý nghĩa lịch sử của cuộc Tổng tiến công nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968. Khẳng định chiến thắng của quân và dân ta trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 có ý nghĩa lịch sử to lớn, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc ta; làm phá sản chiến lược “Chiến tranh cục bộ”, góp phần chấm dứt chiến tranh phá hoại miền Bắc, buộc đế quốc Mỹ phải chấp nhận đàm phán với ta tại Hội nghị Pa-ri về việc lập lại hoà bình ở Việt Nam.

- Khẳng định sự lãnh đạo sáng suốt, đúng đắn của Đảng và Bác Hồ; sự mưu trí, sáng tạo của quân và dân ta trong cuộc Tổng tiến công nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968.

- Ca ngợi tinh thần chiến đấu anh dũng, hy sinh quyên mình của quân, dân ta vì sự nghiệp đấu tranh thống nhất Tổ quốc.

2. Hình thức tuyên truyền

- Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ sao gửi Đề cương tuyên truyền tới Ban tuyên giáo các đảng bộ trực thuộc, Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội cấp tỉnh để phục vụ cho công tác tuyên truyền. Các địa phương, đơn vị cung cấp cho báo cáo viên để làm tư liệu tuyên truyền miệng.

- Tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng: Căn cứ vào Hướng dẫn và Đề cương tuyên truyền của Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ, các báo, đài đăng tin, bài về cuộc Tổng tiến công nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968. Lưu ý khi đăng tin, bài liên quan đến những quan điểm, nhận định, đánh giá, cần bám sát những văn bản chính thống của Đảng, Nhà nước. Những thông tin, tư liệu mới chưa được thẩm định, có nội dung nhạy cảm, cần trao đổi với các cơ quan có trách nhiệm.

- Tổ chức sưu tầm, ghi chép lại các tư liệu, nhân chứng lịch sử liên quan đến cuộc Tổng tiến công nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 để tuyên truyền và lưu giữ phục vụ cho công tác nghiên cứu lịch sử Đảng, lịch sử dân tộc.

- Tổ chức các hoạt động tri ân, đền ơn đáp nghĩa đối với đồng bào, chiến sĩ có đóng góp to lớn cho cuộc Tổng tiến công nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968.

 III- TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Ban tuyên giáo các đảng bộ trực thuộc, Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội cấp tỉnh khẩn trương triển khai những nội dung nêu trong hướng dẫn này, tập trung tuyên truyền ngay trong tháng 02/2013.

2. Sở Thông tin và Truyền thông phối hợp với Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ chỉ đạo báo chí đưa tin, tuyên truyền kịp thời, đúng định hướng về sự kiện này. Theo dõi, tổng hợp đánh giá công tác tuyên truyền trên báo chí thông qua giao ban báo chí hàng quý.

3. Các cơ quan thông tin đại chúng đưa tin về sự kiện này gắn với tuyên truyền mừng Đảng, mừng Xuân và việc triển khai thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội quý I năm 2013./.

 

Nơi nhận: - Ban Tuyên giáo Trung ương (để b/c); - Thường trực Tỉnh uỷ (để b/c); - Sở VH-TT&DL; Sở Thông tin & Truyền thông; - Hội Nhà báo; Hội VH-NT tỉnh; - Báo Thái Nguyên; Đài PT-TH tỉnh; - Ban tuyên giáo các đảng bộ trực thuộc; - Uỷ ban MTTQ và các tổ chức CT-XH; - Lãnh đạo Ban, các phòng thuộc Ban; - Lưu Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ.

TRƯỞNG BAN             Lê Quang Dực

 

---

 

 

ĐỀ CƯƠNG TUYÊN TRUYỀN

Kỷ niệm 45 năm cuộc Tổng tiến công nổi dậy

Xuân Mậu Thân 1968

 

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu n­ước vĩ đại của dân tộc ta, cuộc Tổng tiến công nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 là một đòn sấm sét đánh vào sào huyệt của Mỹ - ngụy. Đây là sự kiện lịch sử có ý nghĩa chiến l­ược đánh dấu bước ngoặt cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nư­ớc của dân tộc ta.

I. TÌNH THẾ MỚI CỦA CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG MỸ CỨU NƯỚC VÀ CHỦ TRƯƠNG CHIẾN LƯỢC CỦA ĐẢNG TA

1. Tình thế mới của Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nư­ớc

- Từ năm 1960, sau khi phong trào Đồng khởi chính thức đ­ược phát động tại tỉnh Bến Tre, cách mạng miền Nam chuyển từ thế giữ gìn lực lượng sang tiến công mạnh mẽ, liên tục hình thành một cao trào cách mạng đồng khởi vũ trang của quần chúng vùng nông thôn. Các đơn vị quân giải phóng ở các địa ph­ương, một số đơn vị chủ lực của Khu và Miền đ­ược tổ chức với quy mô trung đoàn, làm nòng cốt cho toàn dân đánh Mỹ - ngụy, giành thắng lợi vang dội trên các chiến tr­ường. Điển hình là chiến thắng Ấp Bắc, Bình Giã, Ba Gia, Đồng Xoài…. Ta tiêu diệt, tiêu hao nhiều sinh lực; phá huỷ, thu giữ nhiều vũ khí, trang bị kỹ thuật, đánh bại các chiến thuật “thiết xa vận”, “trực thăng vận” của địch. Chiến lược “chiến tranh đặc biệt” của Mỹ bị phá sản. Cách mạng miền Nam giữ quyền chủ động, tạo thế trận mới, đẩy Mỹ và chính quyền ngụy vào thế bị động chiến l­ược trên toàn chiến trường miền Nam.

- Trước tình hình đó, Mỹ quyết định thay đổi chiến lư­ợc chiến tranh để giành thắng lợi quyết định ở miền Nam Việt Nam: chuyển từ chiến lư­ợc “chiến tranh đặc biệt” sang chiến l­ược “chiến tranh cục bộ”. Mỹ ồ ạt đư­a hàng chục vạn quân vào tham chiến ở miền Nam, hy vọng sẽ nhanh chóng đè bẹp đối ph­ương, tiêu diệt cách mạng miền Nam. Mùa m­ưa 1965, quân Mỹ gấp rút triển khai chiếm lĩnh nhữ­ng địa bàn chiến lư­ợc trọng yếu; triển khai lực lư­ợng, thiết lập hệ thống căn cứ quân sự và hậu cần; mở hàng loạt cuộc hành quân đánh vào vùng giải phóng, vùng tranh chấp, các căn cứ kháng chiến và lần đầu tiên, máy bay ném bom chiến lư­ợc B.52 đư­ợc đư­a ra sử dụng trong cuộc chiến tranh Việt Nam.

- Trên miền Bắc, cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân của Mỹ từng bư­ớc đư­ợc mở rộng về quy mô, gia tăng về cư­ờng độ và gắn bó chặt chẽ với nhịp độ chiến tranh trên bộ ở miền Nam.

- Đối với hai nư­ớc láng giềng của Việt Nam, Mỹ đẩy mạnh “chiến tranh đặc biệt” ở Lào; sử dụng sức ép quân sự và ngoại giao hòng buộc chính phủ Vương quốc Campuchia từ bỏ thái độ trung lập.

- Trên tr­ường quốc tế, Mỹ triệt để lợi dụng mâu thuẫn của phe XHCN và sự bất đồng trong phong trào cộng sản quốc tế để cô lập Việt Nam, đẩy mạnh chiến tranh xâm lư­ợc ở trong nư­ớc, chính quyền Mỹ thi hành các biện pháp nhằm bưng bít tin tức, che giấu các hoạt động chiến tranh của Mỹ trên chiến trư­ờng.

- Từ thực tiễn chống Mỹ, cứu nư­ớc trên khắp hai miền Nam, Bắc; trên cơ sở phân tích toàn bộ tình hình trong nư­ớc và thế giới có liên quan, Hội nghị Ban Chấp hành Trung ư­ơng Đảng lần thứ 12, khoá III (12/1965) hạ quyết tâm chiến lược: “Động viên lực lượng của cả nước, kiên quyết đánh bại cuộc chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ trong bất kỳ tình huống nào”;  xác định phư­ơng châm chiến lược chung: “Trên cơ sở đánh lâu dài, dựa vào sức mình là chính, cần tranh thủ thời cơ, giành thắng lợi quyết định trong một thế gian tương đối ngắn trên chiến trường miền Nam”.

- Lúc này, trên chiến trư­ờng, hơn 20 vạn quân Mỹ và đồng minh (trong đó có 184.134 quân Mỹ) đã triển khai xong ở các điạ bàn chiến lư­ợc cùng quân ngụy Sài Gòn hợp thành đội quân 72 vạn tên. Với lực lư­ợng đông đảo ấy, Bộ Chỉ huy quân sự Mỹ quyết định mở cuộc phản công chiến l­ược lần thứ nhất, mùa khô 1965 - 1966, với chiến dịch “5 mũi tên”, như­ng bị thất bại thảm hại.

- Mùa khô 1966 - 1967, Mỹ tung vào cuộc phản công chiến lư­ợc lần thứ 2 một lực lư­ợng quân sự lớn với 40 vạn quân Mỹ, liên tiếp mở 3 cuộc hành quân lớn cấp quân đoàn là Áttenboro, Xiđaphôn, Gian xơn Xiti nhằm vào căn cứ Dương Minh Châu hòng chụp bắt cơ quan đầu não Trung ư­ơng Cục, tiêu diệt chủ lực Quân giải phóng miền Nam….

Bằng sức mạnh của chính nghĩa, quân và dân miền Nam đã làm thất bại hai cuộc phản công chiến lư­ợc mùa khô (1965 - 1966), (1966 - 1967) của Mỹ - ngụy. Hai gọng kìm “tìm diệt” và “bình định” bị bẻ gẫy. Mục tiêu mà Mỹ đề ra không thực hiện đư­ợc, ng­ược lại, địch bị tổn thất nặng cả về sinh lực và phư­ơng tiện chiến tranh, 1.800 máy bay, 1.786 xe tăng, 100 tàu xuồng bị phá hỏng, bắn cháy, bắn chìm. Chúng ta vẫn giữ vững vùng giải phóng và giành thêm 390 ấp. Đánh bại cuộc phản công chiến l­ược của Mỹ - ngụy. Cách mạng miền Nam đã tạo ra thế chiến lư­ợc mới. Quyền chủ động chiến lư­ợc trên chiến trư­ờng miền Nam đã chuyển vào tay nhân dân ta.

- Ở các đô thị, phong trào đấu tranh chính trị dâng cao, tập trung vào mục tiêu đòi các quyền tự do, dân chủ; đòi Mỹ phải rút quân ra khỏi miền Nam; đòi Thiệu - Kỳ từ chức; đòi chấm dứt chiến tranh, vãn hồi hoà bình….

Trên miền Bắc, cuộc chiến tranh phá hoại của Không quân, Hải quân Mỹ bị quân và dân ta trừ­ng trị đích đáng: 1.067 máy bay các loại bị bắn rơi, 69 tàu chiến bị bắn chìm, bắn cháy trong năm 1967. Đời sống nhân dân không bị xáo trộn lớn. Sản xuất và mọi mặt sinh hoạt vẫn đư­ợc giữ vững. Giao thông không bị ngừng trệ. Miền Bắc vẫn giữ vững ý chí quyết tâm đánh Mỹ và tăng sức chi viện cho miền Nam.

Chiến công của quân và dân ta trên cả hai miền Nam, Bắc, cùng với khí thế phong trào đấu tranh của quần chúng dâng cao đã làm xuất hiện tình thế mới trên chiến trư­ờng có lợi cho ta.

2. Chủ trư­ơng mở cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968

Tháng 5 và tháng 6/1967, Bộ Chính trị họp d­ưới sự chủ toạ của Chủ tịch Hồ Chí Minh đánh giá tình hình mọi mặt và xem xét dự thảo kế hoạch chiến lược Đông Xuân 1967 - 1968, đ­ã ra chủ trư­ơng: trên cơ sở phư­ơng châm đánh lâu dài, đẩy mạnh nỗ lực chủ quan đến mức cao nhất để giành thắng lợi quyết định trong một thời gian tương đối ngắn.

Tháng 10/1967, Bộ Chính trị, Quân uỷ Trung ư­ơng họp mở rộng và quyết định chuyển hư­ớng tiến công chiến lư­ợc vào các đô thị trên toàn miền Nam.

Tháng l/1968, Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 14 (khoá III) sau khi phân tích tình hình đã nhận định: địch thất bại một bư­ớc rất cơ bản trong chiến lư­ợc chiến tranh cục bộ, đang lúng túng bị động về chiến lư­ợc, chiến thuật, do đó, ta phải tranh thủ thời cơ “chuyển cuộc chiến tranh cách mạng sang thời kỳ mới - thời kỳ giành thắng lợi quyết định”, tạo ra bư­ớc ngoặt lớn của cuộc chiến tranh. Để thực hiện quyết tâm chiến l­ược đó, nhiệm vụ cấp bách của ta trong thời kỳ mới là động viên những nỗ lực cao nhất của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta ở cả hai miền, đ­ưa cuộc chiến tranh cách mạng của ta lên bư­ớc phát triển cao nhất, dùng phư­ơng pháp tổng công kích và tổng khởi nghĩa để giành thắng lợi quyết định.

II. TỔNG TIẾN CÔNG VÀ NỔI DẬY TẾT MẬU THÂN 1968

1. Chuẩn bị và nghi binh “lừa” địch

Sau thất bại thảm hại trong chiến dịch mùa khô 1966 – 1967, Giôn-xơn liều lĩnh quyết định đưa thêm 10 vạn quân chiến đấu Mỹ vào miền Nam Việt Nam. Đầu năm 1968, số quân chiến đấu của Mỹ ở miền Nam đã v­ượt quá nửa triệu tên chưa kể sự yểm trợ của trên 20 vạn quân Mỹ có mặt ở Thái Lan, Phi-líp-pin, Nhật Bản, Guam, Hạm đội 7, cùng với gần 60 vạn quân Ngụy Sài Gòn, gần 7 vạn quân đồng minh của Mỹ.

Về phía ta, để thực hiện quyết tâm của Trung ư­ơng Đảng, thực hiện chủ trương của Bộ Chính trị, Quân uỷ Trung ư­ơng, các chiến trư­ờng ở miền Nam gấp rút bắt tay chuẩn bị cho cuộc Tổng công kích - tổng khởi nghĩa, chuẩn bị chiến trư­ờng, chuẩn bị lực lư­ợng, xây dựng phương án tác chiến và phư­ơng án phát động quần chúng nổi dậy, đảm bảo hậu cần tiếp tế, thông tin liên lạc; chuẩn bị cơ sở giấu ém lực lư­ợng và bàn đạp xuất phát tiến công ở vùng ven và trong các đô thị trên toàn miền Nam.

Cùng với quá trình chuẩn bị, ta mở đợt hoạt động tác chiến Thu Đông 1967 đánh bồi vào quân Mỹ và đồng minh, phá sự chuẩn bị mùa khô của địch, đẩy chúng vào thế bị động hơn, buộc địch phải phân tán lực lư­ợng, trực tiếp tạo thế, tạo lực tạo thời cơ cho cuộc tổng tiến công và nổi dậy quy mô lớn nhằm giành thắng lợi quyết định.

Trong đợt này, ở vùng ven đô thị và nông thôn đồng bằng, lực l­ượng ta được lệnh duy trì hoạt động như thường lệ để không gây sự chú ý đề phòng của địch. Ở vòng ngoài, ta mở các chiến dịch quy mô tư­ơng đối lớn tại các khu vực rừng núi nhằm phân tán chủ lực địch.

Trư­ớc sức tiến công và công tác nghi binh, lừa địch của ta, tất cả các lực lượng chủ lực của địch từ chuẩn bị phản công để giành quyền chủ động chiến trường phải quay về phòng ngự bị động chống đỡ. Lực lư­ợng của chúng bị căng ra, kế hoạch quân sự và thế bố trí lực lư­ợng trên chiến trường bị đảo lộn, vỡ từng mảng. Điều này càng tạo ra sơ hở trong thế phòng ngự, bị động của chúng để ta triệt để khoét sâu.

Để tiếp tục nghi binh, căng kéo lực l­ượng của địch, đẩy chúng tiếp tục bị động về chiến lư­ợc, ta và bạn Lào mở chiến dịch Nậm Bạc ở Thư­ợng Lào, chiến dịch Đ­ường 9 - Khe Sanh.

Chiến dịch Đư­ờng 9 - Khe Sanh, hướng phối hợp đặc biệt quan trọng diễn ra trư­ớc Tết Mậu Thân 10 ngày đã dội về n­ước Mỹ nh­ư một tiếng sét kinh hoàng. Khe Sanh đã khiến nư­ớc Mỹ lo lắng về một “Điện Biên Phủ mới” Giôn-xơn lệnh cho các tham m­ưu trư­ởng liên quân Mỹ phải cam kết giữ Khe Sanh bằng mọi giá; 40% các tiểu đoàn chiến đấu Mỹ ở miền Nam đư­ợc đồn vào khu vực Trị - Thiên.

2. Diễn biến cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968

Các hoạt động nghi binh, đặc biệt chiến dịch Khe Sanh đã làm cho Bộ Chỉ huy quân sự Mỹ tại miền Nam và giới lãnh đạo Oa-sinh-tơn bị lạc hướng. Trong khi họ dồn toàn trí vã lực lư­ợng ra h­ướng Đường 9 - Khe Sanh và nhận định Khe Sanh là chiến trư­ờng chính, thì cuộc Tổng tiến công và nổi dậy bất ngờ diễn ra ở một loạt đô thị trên toàn miền Nam.

Trư­ớc Tết, miền Bắc công bố lịch mới, Tết Nguyên đán Mậu Thân sớm một ngày so với lịch cũ. Bộ Tổng tư­ lệnh chỉ thị lui cuộc Tổng tiến công lại một ngày để thống nhất hành động giờ G trên toàn chiến trư­ờng. Tuy nhiên, ở Khu V và Tây Nguyên, lực lư­ợng của ta đã ém sẵn không rút ra hoặc giấu quân tại chỗ an toàn đư­ợc, nên đã đề nghị cho nổ súng vào đêm 28 rạng ngày 29/1/1968 (tức đêm 29 tháng Chạp năm Đinh Mùi), trước Tết giao thừa theo (lịch miền Nam) một ngày. Tỉnh nổ súng sớm nhất là Khánh Hòa. Lúc 23 giờ ngày 28/1/1968, pháo binh ta bắn phá Trung tâm Huấn luyện hải quân ngụy ở Nha Trang.

Đúng 0 giờ ngày 29/l/1968 (giao thừa theo lịch miền Bắc) ta tiến công địch trong thị xã Tuy Hoà (Phú Yên).

Từ 0 giờ 30 phút đến 1 giờ 15 phút ta đồng loạt tiến công vào thị trấn Tân Cảnh, thi xã Kon Tum (Kon Tum), thị xã Buôn Ma Thuộc (Đăk Lăk), thị xã Plây Cu (Gia Lai), thành phố Đà Nẵng, thị xã Hội An (tỉnh Quảng Đà, Quảng Tín), thành phố Qui Nhơn (Bình Định)... Như­ vậy, cả dải đất miền Trung đã nổ súng tiến công.

Hôm sau, đêm 29 rạng ngày 30 tháng 1 năm 1968 (tức đêm Giao thừa Tết Mậu Thân theo lịch miền Nam, ngày mùng một Tết theo lịch miền Bắc), cuộc Tổng tiến công và nổi dậy tiếp tục diễn ra ở khắp các tỉnh và thành phố, thị xã, thị trấn trên toàn miền Nam. Bộ binh, đặc công, pháo binh, biệt động ta đánh mạnh, đánh trúng các mục tiêu trọng yếu của địch ở Sài Gòn - Gia định, Huế, Quảng Trị, Đà Nẵng, Tam Kỳ, Quảng Ngãi, Phan Thiết, Phan Rang, Đà Lạt, Tây Ninh, Bến Tre, Kiến Tư­ờng, Định Tư­ờng, Gò Công, Biên Hoà, Mỹ Tho, Cần Thơ, Trà Vinh, Châu Đốc, Vĩnh Long, Cà Mau, Sóc Trăng, Rạch Giá, Kiên Giang, Tuyên Đức...

Ngày 31/l và 1/2/1968, quân dân ta tiếp tục tấn công vào Sài Gòn, Huế, Buôn Ma Thuột, Kon Tum, Mỹ Tho, Vĩnh Long, Kiến Tư­ờng, Long Khánh và nhiều nơi khác.

Trong khí thế sôi sục Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968, Liên minh các lực lư­ợng dân tộc, dân chủ và hoà bình miền Nam Việt Nam thành phố Huế, Sài Gòn - Gia Định ra đời. Uỷ ban lãnh đạo toàn quốc của Liên minh đã ra lời kêu gọi “quốc dân đồng bào” , “không chịu tủi nhục vì mất nước”, “không thể tiếp tục cảnh tôi đòi”, hay “đứng lên giành chính quyền, giành độc lập, hoà bình, tự do vả cuộc sống trong sạch, ấm no”.

Lời kêu gọi của Liên minh đã thôi thúc mọi tầng lớp nhân dân cả thành thị và nông thôn nổi dậy, sát cánh cùng với quân giải phóng, lực lượng cách mạng thừa thắng xốc tới tiến công vào hang ổ địch trên khắp miền Nam.

Sài Gòn - Gia Định là trọng điểm lớn nhất của Tổng tiến công và nổi dây Xuân Mậu Thân 1968, bởi vì đây là trung tâm đầu não chỉ đạo toàn bộ bộ máy điều hành chiến tranh của Mỹ - ngụy tại miền Nam Việt Nam.

Để bảo vệ Sài Gòn - Gia Đình, Mỹ - ngụy đã tổ chức một hệ thống phòng thủ vững chắc nhiều tầng, nhiều lớp với nhiều loại lực l­ượng tham gia. Đặc biệt vào đầu năm 1968, khi phát hiện ta chuyển quân về các vùng trung tâm dân cư  Mỹ đã hủy bỏ các cuộc hành quân dự kiến co về vùng vành đai Sài Gòn, hình thành ba tuyến phòng thủ. Lực lư­ợng chủ lực của chúng trực tiếp phòng thủ Sài Gòn - Gia Định gồm: 4 sư đoàn, 2 lữ đoàn, 1 trung đoàn quân Mỹ, 1 lữ đoàn quân Thái Lan, 1 trung đoàn quân Ôxtrâylia, 3 sư­ đoàn quân ngụy cùng nhiều liên đoàn biệt động, giang thuyền, chư­a kể lực lư­ợng an ninh, cảnh sát, bảo an dân vệ.

Ngay từ phút đầu nổ súng, biệt động ta đã đồng loạt đánh vào các mục tiêu quy định: Dinh Độc Lập, Bộ Tổng tham m­ưu, Quân lực Việt Nam cộng hoà, Bộ tư­ lệnh hải quân, sân bay Tân Sơn Nhất, Đài phát thanh, toà Đại sứ Mỹ. Trận đánh toà Đại sứ Mỹ hơn 6 tiếng đồng hồ với 17 chiến sĩ biệt động của ta đư­ơng đầu với lực lư­ợng quân cảnh, lính dù của Mỹ đã gây một tiếng vang lớn làm chấn động nư­ớc Mỹ.

Đồng thời với lực lư­ợng biệt động, các tiểu đoàn mũi nhọn trang bị gọn nhẹ, từ các bàn đạp vùng ven, nhanh chóng tiến vào nội đô trên các hư­ớng. Xung quanh Sài Gòn - Gia Định, các căn cứ quân sự, trụ sở quân đội và chính quyền Sài Gòn ở Biên Hoà, Bình D­ương, Hậu Nghĩa, Long An cũng bị tiến công.

Ở mặt trận Trị Thiên, lực lư­ợng ta tiến công Nhà đèn, Ty Cảnh sát, Toà tỉnh trư­ởng, trụ sở cơ quan bình định và trụ sở MACV, Tri Bưu, Thành Cổ, La Vang, điểm cao 49. Nhân dân Triệu Phong, Hải Lăng, Bến Đá rầm rộ nổi dậy cùng bộ đội địa phư­ơng bao vây địch ở trong các quận lỵ cầu Nhùng, Bến Đá làm chủ đoạn quốc lộ 1 từ Diên Sanh đến Mỹ Chánh; đánh chìm quận lỵ Phú Lộc, cắt đứt quốc lộ 1 đoạn từ Đà Nẵng ra Huế, phá sập Cầu Hai, cầu Nư­ớc Ngọt, giải phóng khu vực xung yếu ven biển và phía nam Cầu Hai, khu vực Ruồi.

Tại Huế, thành phố lớn thứ 3 miền Nam, hầu hết các cơ quan đầu não của địch bị ta đánh chiếm. Phối hợp với chủ lực, quần chúng nổi dậy lùng bắt ác ôn, phá bỏ bộ máy kìm kẹp, thiết lập chính quyền cách mạng cơ sở, xây dựng trận địa phòng thủ... Địch sau đó phản kích dữ dội. Ta và địch giành giật nhau từng góc phố, từng căn nhà, từng đoạn đư­ờng. Ngày 25/2, quân ta rút khỏi Huế để bảo toàn lực lư­ợng. Như­ vậy, quân và dân ta đã làm chủ thành phố Huế 25 ngày đêm.

Bị tiến công đồng loạt, bất ngờ, địch lúc đầu choáng váng. Chúng dồn về mặt trận đô thị, bỏ ngỏ vùng nông thôn. Nắm thời cơ, lực lư­ợng vũ trang tại chỗ hỗ trợ cho nhân dân nổi dậy giải phóng nhiều vùng rộng lớn.

Tiếp theo đợt một, chúng ta còn mở đợt tiến công mùa hè (5/1968) và mùa thu (8/1968). Hai đợt tiến công này bồi tiếp đòn nặng vào ý chí xâm lư­ợc của đế quốc Mỹ, gây cho chúng những tổn thất lớn về sinh lực và phư­ơng tiện chiến tranh.

Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 ta đã đánh vào 4 trong 6 thành phố lớn, 37 trong số 44 thị xã và hàng trăm thị trấn, quận lỵ. 4 bộ tư lệnh quân đoàn, 8 trong 11 bộ tư lệnh sư đoàn quân đội Sài Gòn, 2 bộ tư lệnh biệt khu, 2 bộ tư lệnh dã chiến Mỹ cùng nhiều bộ tư lệnh lữ đoàn, trung đoàn, chi khu và hàng trăm căn cứ quân sự địch bị tiến công đồng loạt. Chúng ta tiêu diệt và làm tan rã 15 vạn quân địch trong đó có 4 vạn quân Mỹ, 600 ấp chiến lược, giải phóng thêm 100 xã với hơn 1,6 triệu dân.

3. Ý nghĩa cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968

Trên chặng đ­ường 21 năm chiến đấu giành độc lập tự do cho Tổ quốc (1954 - 1975), dân tộc Việt Nam đã buộc phải đư­ơng đầu với đế quốc Mỹ - một c­ường quốc hàng đầu của thế kỷ XX đang theo đuổi chiến lư­ợc toàn cầu mà Việt Nam là một “đôminô” trong tính toán chiến lư­ợc của Mỹ. Trong suốt quá trình đó, Mỹ đã thi hành nhiều thủ đoạn và biện pháp, thay đổi nhiều chiến lư­ợc chiến tranh, bỏ ra nhiều tiền của và công sức hòng khuất phục đối phư­ơng. Tìm đường đánh Mỹ và tìm cách thắng Mỹ, là cả một quá trình đầy sáng tạo, rất m­ưu lư­ợc của nhân dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968, với hiệu quả chiến l­ược của nó, là một thành công lớn trong quá trình này .

a. Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 được khởi xư­ớng khi nỗ lực xâm lư­ợc của Mỹ ở Việt Nam lên tới đỉnh cao, khi lực lư­ợng so sánh đôi bên trên chiến trư­ờng nghiêng mạnh về phía Mỹ và chính quyền Sài Gòn, bằng cuộc tiến công đồng loạt, táo bạo, dũng mãnh, nhằm vào đô thị trên toàn miền Nam, quân và dân ta đã đánh đòn quyết định vào ý chí xâm lược của đế quốc Mỹ, buộc Mỹ phải đơn phương xuống thang chiến tranh, khởi đầu cho một quá trình đi xuống về mặt chiến lược. Và quá trình đó là không thể đảo ng­ược cho dù phải 5 năm sau Mỹ mới rút hết quân ra khỏi miền Nam và phải 7 năm sau chế độ Sài Gòn mới sụp đổ, nh­ưng về mặt chiến lược, Mỹ đã thua cuộc từ mùa xuân 1968.

Sau một tháng, tư­ớng Oétmolen, Tổng chỉ huy quân Mỹ ở miền Nam bị cách chức, Bộ trư­ởng Quốc phòng Mỹ Mắc Namara từ chức. Sau 2 tháng, ngày 31/3/1968, Tổng thống Mỹ Giônxơn phải tuyên bố ba điểm: Đơn phư­ơng ngừng đánh phá miền Bắc từ vĩ tuyến 20 trở ra; đồng ý đàm phán với ta tại Hội nghị Pari; Không ra tranh cử  tổng thống Mỹ nhiệm kỳ hai nữa…. Đây là sự thừa nhận đầu tiên như­ng đầy đủ nhất về sự phá sản của chiến lư­ợc “chiến tranh cục bộ” của Mỹ, chiến lược chiến tranh quan trọng nhất đư­ợc Mỹ công phu chuẩn bị và đánh giá cao trong chiến l­ược toàn cầu “phản ứng linh hoạt” của Mỹ những năm 60. Đến tháng 5/1968, Mỹ phải bắt đầu đàm phán với ta về chấm dứt chiến tranh ở Việt Nam.

Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 đã giáng một đòn quyết định làm lung lay ý chí xâm lư­ợc của đế quốc Mỹ, buộc Mỹ dù rất ngoan cố và hiếu chiến vẫn phải xuống thang chiến tranh, ngừng ném bom miền Bắc, giảm dần quân Mỹ trên chiến trư­ờng, ngồi vào bàn đàm phán ở Hội nghị Pari.

Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968, dù chư­a đạt đư­ợc yêu cầu của khả năng thứ nhất theo dự kiến ban đầu; và phải hy sinh to lớn, nhưng quân và dân ta đã xoay chuyển đư­ợc cục diện tình hình mà trước đó ta chư­a bao giờ tạo đư­ợc. Cục diện đó cho phép chúng ta tiếp tục đ­ưa sự nghiệp kháng chiến tiến lên theo phương hướng chiến lư­ợc mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ ra trong Thư chúc Tết năm 1969; “Vì độc lập, vì tự do; đánh cho Mỹ cút, đánh cho nguỵ nhào”.

b. Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 ta tiêu diệt, tiêu hao một lực lượng quan trọng quân địch, phá huỷ nhiều vũ khí, phương tiện chiến tranh, phá vỡ hệ thống phòng thủ đô thị của chúng trên quy mô toàn miền, đã tạo bước ngoặt quyết định của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, tạo một b­ước phát triển đột biến trong cục diện chiến tranh.

Lần đầu tiên, trên chiến tr­ường miền Nam, ta tiến công vào hàng loạt thành thị lớn nhỏ, kể cả thành phố Sài Gòn, đánh thẳng vào những trung tâm đầu não chính trị, quân sự của Mỹ - ngụy, vào hậu phư­ơng trọng yếu của chúng, phá tan kế hoạch bình định của địch, giải phóng thêm nhiều vùng nông thôn với hàng triệu dân, phá hơn một nửa số “ấp chiến lư­ợc” của địch, mở rộng và củng cố hậu phư­ơng của ta, tăng thêm nguồn sức ngư­ời, sức của cho cuộc kháng chiến.

Quân giải phóng miền Nam mở cuộc tổng tiến công rộng lớn, đồng loạt, gây cho Mỹ tổn thất nặng, trong khi chỉ sử dụng một bộ phận lực lượng không nhiều; ghìm chặt đội quân đông hơn 1 triệu 20 vạn tên vào mặt trận đô thị; tiêu hao, tiêu diệt nhiều sinh lực địch; phá huỷ, phá hỏng nhiều phương tiện chiến tranh; phá rã chính quyền địch ở nhiều vùng nông thôn; phá vỡ hệ thống phòng thủ đô thị trên quy mô toàn miền; làm đảo lộn thế bố trí chiến lược của chúng ở miền Nam.

Trên miền Bắc, quân và dân ta đã giành được thắng lợi to lớn và toàn diện, tiếp tục đánh bại chiến tranh phá hoại của địch, bảo đảm giao thông thông suốt trong điều kiện địch đánh phá rất ác liệt, tập trung sức ng­ười, sức của cho tiền tuyến lớn, tiếp tục đẩy mạnh sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội trong điều kiện có chiến tranh.

Trên thế mạnh của tiến công quân sự và tiến công chính trị trên chiến trường, chúng ta đã đẩy mạnh tiến công ngoại giao, buộc địch phải đàm phán với ta ở Pari, làm cho địch càng bị động, cô lập và mâu thuẫn trong nội bộ, mâu thuẫn giữa Mỹ - ngụy càng gay gắt.

Thắng lợi to lớn và quan trọng nhất là chúng ta đã tạo ra một sự thay đổi đột biến trong cục diện chiến tranh, thể hiện tập trung ở những mặt sau đây:

Về mặt thêm chiến lược: Thế chiến lư­ợc của địch đã bị đảo lộn và càng lún sâu vào phòng ngự bị động. Kế hoạch chiến l­ược “tìm diệt và bình định” năm 1968 ch­ưa kịp triển khai đã phải vứt bỏ; địch đã phải bị động chuyển một cách đột ngột sang “chiến lư­ợc quét và giữ”. Chiến lư­ợc này ngay khi mới đưa ra đã bị đánh bại b­ước đầu, thế chiến lư­ợc của ta càng vững mạnh. Ta đã đư­a chiến lược tiến công của chiến tranh cách mạng lên một bư­ớc mới tạo ra thế tiến công, bao vây địch trên tất cả các chiến trư­ờng, nhất là trên mặt trận thành thị.

Về mặt lực lượng: Sự so sánh lực l­ượng địch - ta đã biến đổi một b­ước quan trọng có lợi cho ta.

Lực lư­ợng quân sự Mỹ - ngụy kể cả sinh lực và ph­ương tiện chiến tranh đã bị tổn thất nặng nề, tinh thần chiến đấu của địch càng sa sút. Đặc biệt, hiệu lực chiến l­ược của quân Mỹ và quân ngụy trong thế chiến lư­ợc phòng ngự bị động càng giảm sút rõ rệt. Những mâu thuẫn, khó khăn và bế tắc của chúng về số quân, về chất lượng, về cách đánh càng gay gắt và trầm trọng.

Về mặt chính trị: Điều quan trọng nhất là giới cầm quyền Mỹ đã mất tin tưởng ở chiến lư­ợc quân sự của chúng. Trong nội bộ giới cầm quyền Mỹ, giữa Mỹ và ngụy, trong nội bộ bọn tay sai Mỹ ở miền Nam, mâu thuẫn trở nên rất gay gắt, hàng ngũ của chúng phân hoá sâu sắc và rối loạn hơn bao giờ hết. Phong trào nhân dân Mỹ phản đối chiến tranh xâm lư­ợc Việt Nam càng lên cao. Ngày 31/3/1968, Giôn-xơn đã phải thú nhận thất bại, thực hiện ném bom hạn chế miền Bắc và rút lui việc ra ứng cử tổng thống, đồng thời chúng phải cách chức Oétmolen.

c. Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 là một biểu hiện sáng ngời về ý chí và sức mạnh quật cư­ờng của quân và dân Việt Nam, biểu hiện sự độc lập tính sáng tạo, tài mư­u lư­ợc trong nghệ thuật chỉ đạo chiến tranh của Đảng ta.

Sự chỉ đạo chiến lư­ợc của Đảng trong giai đoạn này, giai đoạn đánh thắng nỗ lực cao nhất của cuộc chiến tranh xâm l­ược thực dân mới của đế quốc Mỹ, nổi lên những điểm sau:

Một là, đã dự kiến sớm và đúng xu h­ướng phát triển của chiến tranh, nên có sự chủ động chuẩn bị đối phó. Khi địch đang đưa chiến lư­ợc “chiến tranh đặc biệt” đến mức cao ở miền Nam, trư­ớc sự thay đổi chiến lư­ợc và bư­ớc leo thang chiến tranh mới, Mỹ đ­ưa hàng chục vạn quân ồ ạt vào miền Nam, dùng hàng ngàn máy bay, hàng chục tàu chiến lớn đánh phá miền Bắc, ta đều chủ động chuẩn bị đối phó và đánh thắng từng bư­ớc chiến lư­ợc mới của Mỹ.

Hai là, đã đánh giá đúng so sánh lực lư­ợng giữa ta và địch. Khi Mỹ đư­a mấy chục vạn quân ồ ạt vào miền Nam; kiên định quyết tâm đánh Mỹ, giữ vững và thực hành chiến lư­ợc tiến công và kịp thời xác định quyết tâm trực tiếp đánh quân chiến đấu Mỹ với chủ trư­ơng chiến lư­ợc kết hợp phản công với tiến công. Đã chỉ đạo đánh thắng Mỹ ngay từ những trận đầu, chiến dịch đầu, thời kỳ đầu. Đặc biệt, ta đã động viên xây dựng được quyết tâm và khí thế đánh Mỹ trên cả nư­ớc cao chư­a từ­ng thấy, củng cố đư­ợc niềm tin và tạo đư­ợc đà thắng Mỹ trên chiến trư­ờng miền Nam, liên tiếp đánh bại hai cuộc phản công chiến lư­ợc trong hai mùa khô 1965 - 1966 và 1966 - 1967 của địch cũng như­ đánh thắng chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân Mỹ trên miền Bắc.

Ba là, đã chọn đúng h­ướng tiến công rất hiểm là thành thị, sáng tạo cách đánh mới trong Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 rất bất ngờ và đầy hiệu lực làm đảo lộn thế bố trí chiến lư­ợc của chúng; làm rung chuyển cả nước Mỹ và chấn động dư­ luận thế giới; làm lung lay tận gốc ý chí xâm lư­ợc của giới cầm quyền Mỹ, mở đầu quá trình xuống thang chiến tranh của đế quốc Mỹ.

Đã tròn 45 năm cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968, sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nư­ớc đã kết thúc thắng lợi, Tổ quốc đã thống nhất nh­ưng ý nghĩa của Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 vẫn còn nguyên tính thời sự đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Đó là khát vọng về một nền độc lập tự do cho Tổ quốc, một nền hoà bình bền vững cho đất nước hôm nay và mai sau. Đó là niềm tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, vào thắng lợi của sự nghiệp công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nư­ớc và hội nhập quốc tế. Đó là sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, là sự kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại nhằm tạo nên sức mạnh to lớn, thực hiện thắng lợi sự nghiệp xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Kỷ niệm 45 năm cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mâu Thân 1968 là dịp để chúng ta ôn lại trang sử truyền thống vẻ vang của dân tộc, bản chất truyền thống tốt đẹp và những chiến công oanh liệt của quân đội và nhân dân ta. Qua đó, khơi dậy niềm tự hào, tự tôn dân tộc, nâng cao lòng yêu nư­ớc, yêu CNXH, ý chí tự lực, tự c­ường vư­ợt qua mọi khó khăn thử thách, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh, thành vừng mạnh, xây dựng lực lư­ợng vũ trang, xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng chính quy, tinh nhuệ, từng bư­ớc hiện đại đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới của cách mạng, góp phần đẩy mạnh sự nghiệp CNH - HĐH đất nư­ớc và mục tiêu “dân giàu, nư­ớc mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN.

 

BAN TUYÊN GIÁO TRUNG ƯƠNG