Thu ngân sách những tháng đầu năm: Mừng - lo lẫn lộn

Với số thu trên, nếu loại trừ thu tiền sử dụng đất còn 2.774 tỷ đồng, đóng góp đáng kể nhất vào kết quả này phải kể đến nguồn thu từ khu vực đầu tư nước ngoài, với số thu đạt tới gần 874 tỷ đồng. Sở dĩ nguồn thu này đạt cao là nhờ nhà đầu tư Samsung đẩy mạnh tiến độ giải ngân để hoàn thành dự án 5 tỷ USD (cả 2 giai đoạn) trong năm 2015, kịp thời ra mắt các sản phẩm công nghệ mới, đáp ứng yêu cầu thị trường thế giới. Tính riêng số thuế nhà thầu nước ngoài của Dự án Samsung và các đơn vị vệ tinh đã là 708 tỷ đồng (chiếm 81% tổng số thu của chỉ tiêu này). Số thu từ thuế thu nhập cá nhân được 298 tỷ đồng, bằng 124% dự toán năm của Bộ và tỉnh, tăng 56% so với cùng kỳ 2014. Nguồn thu này đạt cao là do thu từ quyết toán bổ sung năm 2014 của Dự án Núi Pháo (được 24 tỷ đồng); thu phát sinh từ dự án Samsung và dự án Núi Pháo được 201 tỷ đồng… Ngoài ra, 2 nguồn thu khác cũng đạt kế hoạch ở mức cao, gồm: Tiền thuê đất (được 128 tỷ đồng, bằng 75% dự toán năm tỉnh giao) và thu tiền sử dụng đất (được 344 tỷ đồng, bằng 86% dự toán năm Bộ giao).

Có thể nói, 4 nguồn thu trên đạt cao phần nào cho thấy sự quan tâm, nỗ lực rất lớn của cấp ủy, chính quyền các cấp cũng như của ngành Thuế trong việc tạo điều kiện tối đa cho doanh nghiệp, nhằm thu hút đầu tư cũng như quản lý các nguồn thu. Tuy nhiên, do các nguồn thu này không mang tính bền vững nên sẽ giảm thậm chí là không còn trong thời gian tới, đặc biệt là nguồn thu từ các nhà thầu nước ngoài và thuế thu nhập cá nhân khi mà dự kiến hết năm nay, Dự án Nhà máy Samsung và Núi Pháo sẽ hoàn thành việc đầu tư; các chuyên gia nước ngoài, nhà thầu xây dựng, lắp đặt thiết bị của các dự án sẽ về nước.

Trong khi các nguồn thu không mang tính bền vững đạt cao so với kế hoạch thì các nguồn thu còn lại mang tính bền vững (qua đó thấy được bức tranh chung về tình hình kinh tế của tỉnh, kết quả sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp) thì lại đang gặp phải không ít khó khăn, mặc dù cơ bản các nguồn thu vẫn đạt và vượt kế hoạch đề ra. Trước hết là nguồn thu từ doanh nghiệp Nhà nước Trung ương. Kế hoạch được giao là 860 tỷ đồng, đã thực hiện được 461 tỷ đồng, bằng 54% dự toán năm, tăng 19% so với cùng kỳ 2014. Tuy nhiên, trong tổng thu này, chiếm một tỷ lệ đáng kể là số thu của năm trước chuyển sang và chỉ tập trung ở một số DN lớn. Tiếp đến ở nguồn thu công thương nghiệp - ngoài quốc doanh được 553 tỷ đồng, bằng 53% kế hoạch năm. Cũng tương tự như nguồn thu trước, nguồn thu này có được phần nhiều cũng do tồn của năm trước chuyển sang hoặc bù trừ các khoản thuế phải nộp của kỳ tính thuế năm 2014, còn thực tế số thuế phát sinh trong 6 tháng qua lại đạt thấp hơn so với cùng kỳ năm trước. Tình hình sản xuất kinh doanh của khu vực kinh tế ngoài quốc doanh trên địa bàn cũng được đánh giá là còn gặp nhiều khó khăn, số DN ngừng hoạt động, tạm nghỉ kinh doanh tiếp tục tăng, với 269 DN. Riêng nguồn thu từ phí và lệ phí chỉ đạt 39% dự toán năm và bằng 85% so với cùng kỳ. Nguyên nhân là do hầu hết các đơn vị khai thác khoáng sản đều giảm sản lượng khai thác, đặc biệt là than do sự cạnh tranh của sản phẩm nhập khẩu.

Nhìn vào kết quả từng nguồn thu, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, thu ngân sách trên địa bàn tỉnh những tháng đầu năm tuy đạt cao so với kế hoạch và chắc chắn sẽ hoàn thành vượt mức ở mức cao, song chớ vội mừng bởi các nguồn thu cần đạt cao, mang tính bền vững thì lại chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra. Trong số 3.119 tỷ đồng đã thu của 6 tháng qua, có tới 1.643 tỷ đồng (chiếm 52,7%) là của 4 nguồn thu: Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, thuế thu nhập cá nhân, tiền thuê đất và thu tiền sử đụng đất. Số thu còn lại từ gần 4.000 doanh nghiệp và hàng vạn hộ kinh doanh… mới chỉ chiếm chưa đến một nửa tổng thu. Một số doanh nghiệp có số nợ thuế lớn hàng tỷ đồng, thậm chí hàng chục tỷ đồng từ nhiều năm nay hiện vẫn rơi vào tình trạng bế tắc, dù rằng ngành Thuế đã đưa ra nhiều biện pháp nhằm giải quyết vấn đề này. Các con số trên phần nào cho thấy mặc dù nền kinh tế thế giới và trong nước đã có những chuyển biến tích cực, song phần lớn các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh vẫn còn gặp nhiều khó khăn trong sản xuất, kinh doanh, rất cần sự quan tâm, tạo điều kiện hơn nữa của cấp ủy, chính quyền các cấp. Đây cũng là mong muốn của lãnh đạo nhiều doanh nghiệp trong quá trình chúng tôi tiếp xúc, trao đổi.